Oekraïne, Gecorrumpeerde Journalistiek, en het Transatlantisch Geloof

Dit is een vertaling van het artikel 'The Ukraine, Corrupted Journalism, and the Atlanticist Faith' van Karel van Wolferen, 14 augustus 2014 The Unz Review

De Europese Unie wordt niet (meer) bestuurd door politici met een historisch besef, een nuchtere beoordeling van de wereldwijde realiteit, of eenvoudigweg gezond verstand dat gekoppeld is aan de lange termijn belangen van hetgeen ze besturen. Nergens werd dat sterker door bevestigd dan door de sancties die zij vorige week zijn overeengekomen om Rusland straf op te leggen. 

Een manier om hun dwaasheid te doorgronden is om bij de media te beginnen want ongeacht hun persoonlijke begrip of bezorgdheid moeten deze politici de schijn wekken het juiste te doen, hetgeen verzorgd wordt door TV en kranten. 

Sinds het bekend worden van het gruwelijke lot van de inzittenden van het Maleisische verkeersvliegtuig is er in grote delen van de Europese Unie een algemeen begrip van de mondiale werkelijkheid ontstaan dat afkomstig is van grote kranten en TV waarin de aanpak door de Anglo-Amerikaanse mainstream media werd gekopieerd, door 'nieuws' te presenteren waarbij verdachtmaking en laster in de plaats kwam van goede verslaggeving. Respectabele periodieken, zoals de 'Financial Times' of het ooit gerespecteerde Nederlandse 'NRC Handelsblad' waarvoor ik zestien jaar als Oost-Azië correspondent heb gewerkt, deden niet alleen mee met deze gecorrumpeerde journalistiek maar leidden het in de richting van dwaze conclusies. De mening van deskundigen en redactionele stukken die hieruit voortkwamen zijn verder gegaan dan ik me kan herinneren ooit te hebben meegemaakt bij eerdere voorbeelden van aanhoudende media-hysterie die aangewakkerd werd voor politieke doeleinden. Het meest flagrante voorbeeld dat ik tegenkwam was een anti-Poetin opinieartikel in The Economist van 26 juli , dat de toon had van Shakespeare's Henry V die zijn troepen aanspoort voor de slag van Agincourt tijdens zijn invasie van Frankrijk.

Men moet zich wel realiseren dat er niet zoiets bestaat als een algemene Europese krant of magazine die de Europese publieke ruimte bedient, in de zin van een platform waarop politiek geïnteresseerde Europeanen kunnen nadenken en debatteren over grote internationale ontwikkelingen. Omdat degenen die geïnteresseerd zijn in het wereldgebeuren meestal de internationale editie van de New York Times en de Financial Times lezen, zijn vragen en antwoorden over geopolitieke kwesties vaak gevormde of sterk beïnvloed door wat de redacties in New York en Londen als 'belangrijk' hebben bestempeld. Zienswijzen die daarvan sterk afwijken en die we tegenkomen in Der Spiegel, de Frankfurter Allgemeine Zeitung, Die Zeit en Handelsblatt komen niet verder dan de grenzen van Duitsland. Vandaar dat we ook niet zoiets zien ontwikkelen als een Europese opinie over mondiale zaken, zelfs niet als deze een directe invloed op de belangen van de Europese Unie zelf hebben.

De Nederlandse bevolking werd ruw uit een algemene staat van zelfgenoegzaamheid geschud met betrekking tot wereldgebeurtenissen die daarop van invloed zouden kunnen zijn, door de dood van 193 landgenoten (samen met een 105 mensen van andere nationaliteiten) in het neergehaalde vliegtuig en de media volgden al gauw de vinger die op instigatie van de Amerikanen richting Moskou wees. Verklaringen die op geen enkel wijze de schuld van de Russische president bevestigden leken buiten beschouwing te vallen. Dit stond gelijk op gespannen voet met de uitspraken van een nuchtere Nederlandse premier, die onder grote druk stond om aan het vingerwijzen mee te doen, maar die aandrong om te wachten op een grondig onderzoek van wat er precies gebeurd was.

De TV nieuwsprogramma's die ik de dagen direct daarna bekeek, hadden naast andere anti-Russische commentatoren, Amerikaanse, aan de neocons verbonden, talking heads uitgenodigd om de bekendmakingen te doen voor een verbijsterd en waarlijk geschokt publiek. Een Nederlands buitenlands beleid specialist legde uit dat de minister van Buitenlandse Zaken of diens plaatsvervanger niet naar de plaats des onheils kon gaan (zoals Maleisische ambtenaren wél deden) om de resten van de Nederlanders terug te krijgen, omdat dat zou neerkomen op een impliciete erkenning van de diplomatieke status voor de "separatisten ". Wanneer de Europese Unie en bloc een regime erkent dat door middel van een door de Amerikanen geïnitieerde staatsgreep tot stand is gekomen, zit je daar diplomatiek aan vast.

De inwoners en anti-Kiev strijders op de crash site werden afgeschilderd , met behulp van youtube beelden, als onwillige criminelen, wat veel kijkers aanzagen voor een bevestiging van hun schuld. Dit veranderde toen latere verslagen van echte journalisten beelden toonden van geschokte en diep bezorgde dorpelingen, maar de tegenstrijdigheid was niet verklaard, en de eerdere veronderstellingen van schurkachtigheid maakten niet plaats voor een objectieve analyse van wat in beginsel de redenen voor hun strijd zouden kunnen zijn. Tendentieus twitter en youtube 'nieuws' was de basis voor de officiële Nederlandse verontwaardiging ten aanzien van de Oost-Oekraïners geworden, en een algemene indruk ontstond dat er direct iets moest worden rechtgezet dat – opnieuw volgens de publieke opinie - volbracht werd door een grootse, door de publieke televisie geregistreerde ontvangst van de menselijke resten (bereikt door Maleisische bemiddeling) tijdens een waardige en sobere, krijgshaftige ceremonie. 

Uit niets dat ik heb gezien of gelezen leek ook maar iets door te schemeren van het feit dat de Oekraïne crisis - die leidde tot staatsgreep en een burgeroorlog - werd gecreëerd door neoconservatieven en een paar R2P ("Responsibility to Protect") fanatici in het State Department en het Witte Huis, die blijkbaar daartoe de vrije hand gegeven was door president Obama. De Nederlandse media leek zich er ook niet van bewust te zijn dat de ramp onmiddellijk getransformeerd werd tot een politieke voetbal voor de doeleinden van het Witte Huis en het State Department. De kans dat Poetin gelijk had toen hij zei dat de ramp niet gebeurd zou zijn als zijn aandringen op een staakt-het-vuren was aanvaard, was snel vergeten. 

In feite was het Kiev, die op 10 juni het staakt-het-vuren verbrak in de burgeroorlog tegen de Russisch sprekende Oost-Oekraïners die niet wensten te worden beheerst door een verzameling van schurken, de nakomelingen van de Oekraïense nazi's, en – van het IMF en de Europese Unie gecharmeerde – oligarchen. De vermeende 'rebellen' hebben vanaf het begin gereageerd op de start van de etnische zuiveringen (stelselmatige terreur bombardementen en gruwelijkheden - 30 of meer Oekraïners levend verbrand) gepleegd door strijdkrachten van Kiev, en waarvan weinig of niets is doorgedrongen in Europese berichtgeving.

Het is onwaarschijnlijk dat de Amerikaanse NGO's, die officieel toegegeven hebben 5 miljard dollar te hebben uitgegeven aan politieke destabilisatie pogingen voorafgaand aan de februari-putsch in Kiev, opeens zouden zijn verdwenen uit de Oekraïne, of dat de militaire adviseurs en gespecialiseerde troepen uit Amerika werkeloos hebben gezeten toen Kiev´s militairen en milities de strategie voor hun burgeroorlog in kaart brachten; de nieuwe schurken immers, zijn als een regime dat aan een financieel infuus hangt van Washington, de Europese Unie en het IMF. Wat we weten is dat Washington het voortdurende geweld stimuleert in de burgeroorlog waarvan het mede-architect was.

Maar Washington heeft voortdurend de winnende hand gehad in een propaganda-oorlog tegen, geheel in tegenstelling tot wat de mainstream media ons willen doen geloven, een in essentie onwillige tegenstander. Golven van propaganda komen uit Washington en zijn gemaakt om in het plaatje te passen van een Poetin, gedreven en bijgestaan door een nationalisme – versterkt door het verlies van de Sovjet-imperium, die probeert om de Russische Federatie uit te breiden tot aan de grens van dat ter ziele gegane rijk. De meer avontuurlijke deskundologen, geïnfecteerd door neocon koorts, voorspellen een Rusland dat het Westen dreigt in te sluiten. Vandaar dat de Europeanen is wijsgemaakt dat Poetin diplomatie weigert, terwijl hij hier van meet af aan op aangedrongen heeft. Vandaar dat de heersende propaganda het effect heeft dat niet de acties van Washington , maar de acties van Poetin als gevaarlijk en extreem gezien worden. Iedereen met een persoonlijk verhaal dat Poetin en Rusland in een kwaad daglicht plaatst moet zich snel melden ; Nederlandse uitgevers kunnen er momenteel maar geen genoeg van krijgen.

Het lijdt geen twijfel dat de vaak genoemde propaganda uit Moskou bestaat. Maar er zijn manieren voor serieuze journalisten om concurrerende propaganda te wegen en om het onderscheid te kunnen maken tussen het waarheidsgehalte of leugens en onzin die ze bevatten. Binnen mijn gezichtsveld heeft dit slechts een beetje plaatsgevonden in Duitsland. Voor de rest moeten we de politieke realiteit bij elkaar vergaren door een beroep te doen op de – nu meer dan ooit onmisbare – Amerikaanse websites die openstaan voor klokkenluiders en ouderwetse onderzoeksjournalistiek, en die vooral sinds de aanvang van de 'oorlog tegen het terrorisme' en de invasie van Irak, een stabiele stroom hebben gevormd van 'samizdat' publicaties.

In Nederland wordt bijna alles dat afkomstig is van het State Department als zoete koek geslikt.

De geschiedenis van Amerika, sinds de ondergang van de Sovjet-Unie, van werkelijk adembenemend leugens; over Panama, Afghanistan, Irak, Syrië, Venezuela, Libië en Noord-Korea; zijn reputatie van omvergeworpen regeringen; haar black-op en false flag operaties; en zijn heimelijk garnizoenering van de planeet met een duizendtal militaire bases, wordt gemakshalve genegeerd. De bijna-hysterie die ontstond gedurende de week na het neerhalen van het vliegtuig weerhield mensen met enige kennis van de relevante geschiedenis ervan hun mond open te doen. Zekerheid voor een baan is in de huidige journalistieke wereld heel wankel, en tegen de stroom ingaan zou bijna gelijk staan als vriendschap sluiten met de duivel, omdat het iemands journalistieke 'geloofwaardigheid' zou schaden.

Wat een oudere generatie van serieuze journalisten doet twijfelen aan de geloofwaardigheid van de media is de redactionele onverschilligheid voor mogelijke aanwijzingen die de officiële verhaal lijn zou kunnen ondermijnen of vernietigen; een verhaal lijn zoals die al tot in de populaire cultuur is doorgedrongen zoals blijkt uit nonchalante opmerkingen die gebruikt worden om boek en film recensies op te leuken, en nog veel meer. In Nederland staat het officiële verhaal al in steen gebeiteld, wat geen verrassing mag heten nadat het tienduizend keer werd herhaald. Het kan niet worden uitgesloten, natuurlijk, maar het is op geen enkel bewijs gebaseerd.

De aanwezigheid van twee Oekraïense gevechtsvliegtuigen in de buurt van het Maleisische vliegtuig op de Russische radar zou een mogelijke aanwijzing zijn waarin ik als journalist of als lid van het onder Nederlandse leiding staande onderzoeksteam zeer geïnteresseerd zou zijn. Dit leek te worden bevestigd door een BBC reportage met ooggetuigenverslagen vanaf de grond door dorpelingen die duidelijk een ander vliegtuig, een jachtvliegtuig, dicht bij het verkeersvliegtuig, kort voor de tijd van de crash zagen, en explosies vanuit de lucht hoorden. Dit rapport heeft onlangs de aandacht getrokken, omdat het werd verwijderd uit het archief van de BBC.

Ik zou met Michael Bociurkiw willen praten, een van de eerste inspecteurs van de OVSE (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa) die de crash site bereikte en meer dan een week besteedde aan het onderzoek naar het wrak en die op CBC World News sprak van twee of drie doorzeefde stukken van de romp. "Het ziet er bijna als mitrailleurvuur; zeer, zeer sterk mitrailleurvuur dat deze unieke sporen achterliet en die we elders niet tegenkwamen"

Ik zou zeker ook de – naar verluidt in beslag genomen – radar en gespreksopnames van de Kiev luchtverkeersleiding willen bekijken om te begrijpen waarom de Maleisische piloot van de koers afweek en snel daalde, kort voordat zijn vliegtuig neerstortte, en erachter te komen of buitenlandse luchtverkeersleiders in Kiev inderdaad onmiddellijk werden weggestuurd na de crash. Net als de 'Veteran IntelligenceProfessionals voor Sanity', zou ik er zeker bij de Amerikaanse autoriteiten met toegang tot satellietbeelden op aandringen om de bewijzen die zij beweren te hebben van BUK raket batterijen 'in handen van rebellen' als wel voor Russische betrokkenheid openbaar te maken, en hen vragen waarom ze dat nog niet hebben gedaan. Tot nu toe heeft Washington zich gedragen als een chauffeur die een blaastest weigert. Sinds inlichtingendiensten hebben gelekt naar een aantal Amerikaanse kranten om uiting te geven van hun onzekerheid aangaande een aantal Amerikaanse 'zekerheden' zoals die door hun minister van Buitenlandse Zaken wereldkundig werden gemaakt, zou mijn nieuwsgierigheid onuitputtelijk zijn.

Om de Europese media loyaliteit jegens Washington in de Oekraïne kwestie en het slaafse gedrag van Europese politici in perspectief te plaatsen, moeten we allereerst weten wat 'Atlantisme' is en het begrijpen. Het is een Europees geloof. Het heeft geen aanleiding gegeven tot een officiële doctrine natuurlijk, maar het functioneert wel als zodanig. Het is goed samengevat door de Nederlandse slogan op het moment van de invasie in Irak: “Zonder Amerika gaat het niet”. Uiteraard was het de Koude oorlog die aan de wieg heeft gestaan van dat (trans)Atlantisme. Ironisch genoeg won dit aan kracht op een moment dat de dreiging van de Sovjet-Unie minder overtuigend leek te worden voor een groeiend aantal van de Europese politieke elites. Dat was waarschijnlijk toe te schrijven aan de generatiewisseling: hoe verder weg van de Tweede Wereldoorlog, hoe minder Europese regeringen zich herinnerden wat het betekent om een onafhankelijk buitenlands beleid inzake mondiale aangelegenheden te bedrijven. Huidige regeringsleiders van de Europese Unie zijn niet vertrouwd met praktisch, strategisch overleg. Routinematig denken over internationale betrekkingen en mondiale politiek is diep verankerd in de Koude Oorlog epistemologie.

Dit leidt ook onvermijdelijk tot 'verantwoordelijk' redactionele beleid. Atlantisme is nu een vreselijke kwelling voor Europa: Het bevordert historisch geheugenverlies, moedwillige blindheid en gevaarlijk verkeerd begrepen politieke woede. Maar het gedijt op een mengsel van niet aflatende, boven elke twijfel verheven Koude Oorlog zekerheden over bescherming, Koude Oorlog loyaliteiten ingebed in de populaire cultuur, pure Europese onwetendheid, en een begrijpelijke tegenzin om toe te geven dat we zelfs voor een klein deeltje gehersenspoeld zouden kunnen zijn. Washington kan de schandaligste dingen te doen terwijl het Atlantisme intact blijft vanwege ieders vergeetachtigheid, waarvan de media geen enkele poging doet om het te genezen. Ik ken Nederlanders die onpasselijk zijn geworden van de verguizing van Poetin, maar het idee dat in het kader van Oekraïne het vingerwijzen richting Washington moet gaan is welhaast onaanvaardbaar.

Vandaar dat Nederlandse kranten en tijdschriften, samen met vele anderen in Europa, zich er niet toe kunnen zetten de Oekraïne-crisis in het juiste perspectief te plaatsen door te erkennen dat Washington het allemaal begonnen is, en dat Washington in plaats van Poetin de sleutel heeft tot de oplossing ervan. Het zou een neerkomen op het het afzweren van Atlantisme.

Atlantisme ontleent veel van haar kracht aan de NAVO, de institutionele belichaming. De reden voor het bestaan van de NAVO, dat verdween met de ondergang van de Sovjet-Unie, is grotendeels vergeten. In 1949 gevormd, is het gebaseerd op het idee dat de trans-Atlantische samenwerking voor veiligheid en defensie na de Tweede Wereldoorlog noodzakelijk was geworden, in het aanzicht van een communisme, georkestreerd door Moskou, met de bedoeling om de hele planeet over te nemen. Waar veel minder over gesproken werd was het Europese interne wantrouwen, toen de Europeanen begonnen aan hun eerste stappen in de richting economische integratie. NAVO vormde een soort van Amerikaanse garantie dat er geen macht in Europa ooit zou proberen om de anderen te domineren.

De NAVO is al sinds enige tijd een blok aan het been geworden voor de Europese Unie, omdat het de ontwikkeling van een gecoördineerd Europees buitenlands en defensiebeleid in de weg staat en het de lidstaten gedwongen heeft om instrumenten van Amerikaanse militarisme te worden. Het is ook een morele last omdat de regeringen die deelnamen aan de 'coalition of the willing' gedwongen waren hun burgers de leugen te verkopen dat de Europese soldaten die stierven in Irak en Afghanistan een noodzakelijk offer waren om Europa te beschermen tegen terroristen. Regeringen die troepen hebben geleverd aan de door de VS bezette gebieden hebben dit over het algemeen met grote tegenzin gedaan, daarmee het verwijt over zich afroepend – door een opeenvolgende reeks van Amerikaanse functionarissen – dat de Europeanen doen te weinig voor het collectieve doel van de verdediging van de democratie en de vrijheid.

Zoals kenmerkend is voor een ideologie, kent Atlantisme geen historische context. Als paardenmiddel tegen de kwelling van fundamenteel politieke dubbelzinnigheid creëert het zijn eigen geschiedenis: Een die kan worden herschreven door de Amerikaanse mainstream media terwijl ze behulpzaam zijn bij het verspreiden van het woord van Washington.

Daar kan haast geen betere demonstratie van denkbaar zijn dan de Nederlandse ervaring op dit moment. In gesprekken de afgelopen drie weken bleken vrienden oprecht verbaasd toen ik hen eraan herinnerde dat de Koude Oorlog eindigde via diplomatie met een deal die op Malta gemaakt werd tussen Gorbatsjov en de oudere Bush in december 1989, waarin James Baker het bij Gorbatsjov voor elkaar kreeg dat hij de hereniging van Duitsland en terugtrekking van de Warschaupact troepen zou aanvaarden tegenover een belofte dat de NAVO niet met zelfs maar een centimeter zou worden uitgebreid naar het oosten. Gorbatsjov beloofde geen geweld te gebruiken in Oost-Europa, waar de Russen zo'n 350.000 troepen hadden in Oost-Duitsland alleen al, in ruil voor de belofte van Bush dat Washington niet zou profiteren van een Sovjet terugtrekking uit Oost-Europa. Het was Bill Clinton die terug kwam op die Amerikaanse beloften toen, om puur electorale redenen, hij pochte over een uitbreiding van de NAVO en in 1999 de Tsjechische Republiek en Hongarije volwaardig lid maakte. Tien jaar later was dit ledental uitgebreid met nog eens negen nieuwe landen, en op dat moment was het aantal NAVO-landen het dubbele van het aantal tijdens de Koude Oorlog. De beroemde Amerikaanse specialist op Rusland gebied, ambassadeur George Kennan, grondlegger van de Koude Oorlog insluitingspolitiek, riep Clinton's zet “de meest noodlottige dwaling van het Amerikaanse beleid in het gehele post-Koude Oorlog tijdperk.”

Historische onwetendheid opgehitst door Atlantisme wordt schrijnend zichtbaar in de stelling dat het ultieme bewijs in de zaak tegen Vladimir Poetin bestaat uit zijn invasie van de Krim. Nogmaals, de politieke realiteit hier is gecreëerd door de Amerikaanse mainstream media. Er was geen invasie, de Russische matrozen en soldaten waren er immers al want het is de thuisbasis van de 'warm water' Zwarte Zee basis voor de Russische marine. De Krim is al een deel van Rusland voor zo lang als de Verenigde Staten bestaat. Chroesjtsjov, die zelf afkomstig was uit Oekraïne, gaf het in 1954 aan de Oekraïense Socialistische Republiek, wat neer kwam op het verplaatsen van een regio naar een andere provincie, omdat Rusland en Oekraïne nog tot hetzelfde land behoorden. De Russisch sprekende Krim bevolking was daar alleen maar blij mee, omdat het zich in een referendum eerst had uitgesproken voor onafhankelijkheid van het Kiev regime dat voortkwam uit de staatsgreep, en vervolgens voor de hereniging met Rusland.

Degenen die beweren dat Poetin geen recht had om zoiets te doen zijn zich niet bewust van een ander onderdeel van de geschiedenis, waarin de Verenigde Staten hun (Star Wars) raketafweersysteem steeds dichter richting de Russische grens hebben verplaatst, zogenaamd om vijandige raketten te onderscheppen uit Iran, die echter niet bestaan. Schijnheilige gepraat over de territoriale integriteit en soevereiniteit is onder deze omstandigheden zinloos, en komend van een Washington dat het concept van soevereiniteit in zijn eigen buitenlands beleid het raam uit heeft gegooid, is het ronduit belachelijk.

Een verachtelijke Atlantische zet was de uitsluiting van Poetin van de vergaderingen en andere evenementen in verband met de herdenking van de landing in Normandië, voor het eerst sinds 17 jaar. Als gevolg hiervan werd de G8 de G7. Geheugenverlies en onwetendheid hebben de Nederlanders blind gemaakt voor een geschiedenis die hen direct aangaat, omdat de Sovjet-Unie het hart van de nazi's (dat Nederland bezet hield) wegsneed tegen een kostprijs van onvergelijkbare en onvoorstelbare aantallen militaire doden; zonder dat zou er geen Normandische invasie geweest zijn.

Nog niet zo lang geleden leken de complete militaire rampen van Irak en Afghanistan de NAVO te voeren naar een punt waar de onvermijdelijke ondergang niet meer ver weg leek te kunnen zijn. Maar de Oekraïne crisis en Poetins daadkracht in het voorkomen dat de Krim met zijn Russische marinebasis eventueel in de handen van de Amerikaanse-eigendom alliantie zou vallen, kwam als een godsgeschenk voor deze, eerder nog, wankelende instelling.

De leiding van de NAVO is bezig met troepenverplaatsingen om hun aanwezigheid in de Baltische staten te versterken, het verzenden van raketten en gevechtsvliegtuigen naar Polen en Litouwen, en sinds het neerhalen van de Maleisische vliegtuig makt men aanstalten tot verdere militaire bewegingen die kunnen omslaan tot gevaarlijke provocaties voor Rusland. Het is duidelijk geworden dat de Poolse minister van Buitenlandse Zaken samen met de Baltische landen, die niet deelnamen aan de NAVO toen haar bestaansreden nog verdedigd kon worden, een sterke drijvende kracht erachter zijn geworden. Een sfeer van mobilisatie heeft zich verspreid de afgelopen week.

De buikspreekpoppen Anders Fogh Rasmussen en Jaap de Hoop Scheffer kunnen worden ingeroepen om op tv-schermen fel tekeer te gaan tegen terugkrabbelende NAVO-lidstaten. Rasmussen, de huidige secretaris-generaal, verklaarde op 7 augustus in Kiev, dat de NAVO “steun voor de soevereiniteit en de territoriale integriteit van Oekraïne onwrikbaar wordt”, en dat hij op zoek is om samenwerking met het land te versterken bij de alliantie top in Wales in september. Dat partnerschap is al sterk, zo zei hij, “en als reactie op de agressie van Rusland, zal de NAVO trachten nog nauwer samen te werken met Oekraïne om zijn strijdkrachten en defensie-instituten te hervormen.”

In de tussentijd hebben in het Amerikaanse Congres 23 Republikeinen senatoren wetgeving gesteund, de “Russische Agressie Voorkoming Wet” genaamd, die bedoeld is om het voor Washington mogelijk te maken om Oekraïne een niet-NAVO-bondgenoot te maken, hetgeen kan dienen als aanzet tot een directe militaire conflict met Rusland. We zullen waarschijnlijk moeten wachten tot na de Amerikaanse tussentijdse verkiezingen om te zien wat er van geworden is, maar het helpt diegenen in Washington die bereid zijn om volgende stappen in Oekraïne te nemen alvast aan een politiek excuus.

In september vorig jaar hielp Poetin Obama door het hem mogelijk te maken om een – door de neocons gepushte bombardementscampagne tegen Syrië – te voorkomen, zoal hij ook had geholpen bij de verwijdering van de lont uit het kruitvat ten tijde van het nucleaire geschil met Iran, een andere neocon project. Dit leidde tot een neocon vastberadenheid om de band tussen Poetin en Obama te breken. Het is nauwelijks een geheim dat de neoconservatieven verlangen naar de omverwerping van Poetin en de uiteindelijke verbrokkeling van de Russische Federatie. Wat in Europa minder bekend is, is het bestaan van tal van NGO's die in Rusland actief zijn om ze hiermee een handje te helpen. Vladimir Poetin zou nu of binnenkort toe kunnen slaan, de NAVO en het Amerikaanse Congres voor te zijn, door het innemen van Oost-Oekraïne, iets wat hij waarschijnlijk had moeten doen direct na de Krim-referendum. Dat zou natuurlijk het bewijs zijn geweest van zijn kwade bedoelingen in de Europese redactionele ogen.

In het licht van dit alles zal een van de meest doorslaggevende vragen in de huidige mondiale kwesties zijn: Wat er moet gebeuren voor de Europeanen om zich te realiseren dat Washington met vuur speelt en niet langer de beschermer is waarop ze hadden gerekend, en in plaats daarvan nu een gevaar geworden is voor hun veiligheid? Zal het moment komen waarop duidelijk wordt dat de Oekraïne crisis, boven al het andere, gaat over het plaatsen van Star Wars raketbatterijen langs een omvangrijk stuk van de Russische grens, hetgeen Washington - in de krankzinnige jargon van nucleaire strategen - 'first strike' capaciteit verschaft?

Het begint door te dringen bij de oudere Europeanen dat de Verenigde Staten vijanden hebben die niet Europa's vijanden zijn , omdat zij hen nodig hebben voor binnenlandse politieke redenen; om een economisch enorm belangrijk oorlogsindustrie draaiend te houden en als lakmoesproef te dienen om de kandidaten voor een openbaar ambt te testen op hun goede bedoelingen. Maar terwijl het gebruik van 'schurkenstaten' en terroristen als doelwit voor 'rechtvaardige oorlogen' nooit erg overtuigend is geweest, zou een Rusland onder Poetin – gedemoniseerd door een militaristische NAVO – de transatlantische status quo kunnen helpen verlengen. De waarheid achter het lot van de Maleisische vliegtuig, dacht ik vanaf het moment dat ik erover hoorde, zou politiek worden bepaald. De zwarte dozen zijn in Londen. In NAVO-handen?

Andere belemmeringen voor een ontwaken blijven enorm; financialisering en neoliberale beleid heeft een intieme transatlantische verstrengeling van plutocratische belangen voortgebracht. Samen met het Atlantische vertrouwen hebben deze factoren geholpen de politieke ontwikkeling van de Europese Unie te dwarsbomen, en daarmee het vermogen van Europa om verder te gaan met onafhankelijke politieke beslissingen. Sinds Tony Blair, heeft Groot-Brittannië in de zak van Washington gezeten, en sinds Nicolas Sarkozy kan men min of meer hetzelfde van Frankrijk zeggen.

Resteert: Duitsland. Angela Merkel was duidelijk ongelukkig met de sancties, maar uiteindelijk ging ze mee omdat ze aan de goede kant van de Amerikaanse president wil blijven, en de Verenigde Staten heeft als overwinnaar in de Tweede Wereldoorlog nog steeds invloed door een verscheidenheid van overeenkomsten. Minister van Buitenlandse Zaken van Duitsland, Frank-Walter Steinmeier, geciteerd in kranten en te zien zijn op tv, verwierp de sancties en wees naar Irak en Libië als voorbeelden van de resultaten die voortkwamen uit escalatie en ultimatums, maar ook hij draait bij en zal zich uiteindelijk bij de rest voegen.

Der Spiegel is een van de Duitse kranten die hoop bieden. Een van de columnisten, Jakob Augstein, valt de 'slaapwandelaars' aan die hebben ingestemd met sancties, en berispt collega's die met de vinger naar Moskou wijzen. Gabor Steingart, die Handelsblatt publiceert , ijvert tegen de “Amerikaanse neiging tot verbale en vervolgens tot militaire escalatie, de isolatie, demonisering, en het aanvallen van vijanden” en concludeert dat ook de Duitse journalistiek “is overgestapt van nuchter naar onrustig in een kwestie van weken. Het spectrum van meningen is versmald tot het gezichtsveld van een telescoopvizier .” Er moeten meer journalisten in andere delen van Europa zijn die dit soort dingen zeggen, maar hun stemmen zijn onhoorbaar door het geraas van laster.

Geschiedenis wordt geschreven, opnieuw. Wat wellicht het lot van Europa kan bepalen, is dat ook buiten de verdedigers van het Transatlantische Geloof, fatsoenlijke Europeanen zich er niet toe kunnen brengen om te geloven in het disfunctioneren en de volslagen onverantwoordelijkheid van de Amerikaanse staat.

*Vanwege het formaat van het artikel en de haast om de vertaling af te krijgen zullen er ongetwijfeld nog regelmatig kleine wijzigingen en aanpassingen volgen. Ook zijn vertaal correcties of suggesties welkom. De wijzigingen zullen hieronder vermeld worden.

 

Dit werk is valt onder een Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationaal-licentie.

Media illustreren Israëlisch leed met afbeeldingen van Palestijns leed (deel 2)

Vervolg op het artikel van gisteren, i.v.m. nieuw materiaal dat zich aandiende.

 

Het staat de Volkskrant uiteraard vrij om zelf de onderwerpen te kiezen, en hier verkiest de krant om de aandacht te vestigen op de dreiging voor Israël van een 'nieuw' wapen.

Dat bleek gelijk een succes en al gauw stond het op de derde plek van meest gelezen artikelen.

Het gaat om de zogenaamde M-302 raketten. Er worden wat plaatjes bij vertoond, wat technische specificaties vermeld en inderdaad, 175 kg springstof is pittig en kan meer schade aanrichten dan de types die tot dusver werden gebruikt. Daar staat tegenover dat ze technisch in geen enkel opzicht te vergelijken zijn met het Israëlische hi-tech wapenarsenaal. Een standaard Amerikaanse Mark 84 bom bevat al 429 kilo springstof en dan hebben we het nog niet over de bunker-busters, of de verarmd uranium projectielen, de witte fosfor of de “dense inert metal explosives” (DIME) die gebruikt zijn bij de laatste Israëlische strafexpeditie tegen Gaza.

Daarnaast komen er relatief weinig Palestijnse raketten aan omdat Israël beschikt over hun 'Iron Dome' anti-raket raketschild, dat weliswaar niet de 90% bescherming biedt, zoals in dit reclame filmpje van de producent beweerd wordt, maar slechts een schamele 27% van de raketten weet te onderscheppen.

Desondanks is het lastig foto's te vinden van spectaculaire raketinslagen in Israël, gewoonweg omdat ze zo zeldzaam zijn. 

Maar niet alleen dat, als je op zoek gaat naar dergelijke foto's bij Google afbeeldingen blijkt dat – hoe nauwgezet je ook bent met je zoekterm – je vrijwel alléén explosies in Gaza tegenkomt. Dit is wat Google je voorschotelt als je invult “explosion in Israel”. Let op dat er niet het woord 'Gaza' in voor komt of 'Hamas'. Vrijwel alles blijkt bij nader onderzoek niet om Israël te gaan, maar om Gaza en een enkele keer zelfs om een explosie in Syrië... door een Israëlische raket. 

Dat alles ontdek je echter pas als je ze werkelijk aanklikt en verder leest bij de originele bron. Het is niet genoeg om één keer te klikken want dan zie je bijvoorbeeld “Northern Israël hit by projectile...” en zou het je alsnog kunnen ontgaan dat de explosie op de foto toch echt afkomstig is uit Gaza (pijl) 

Het Volkskrant artikel eindigt met een filmpje.

Als omslag staat een scene uit de video afgebeeld en daar prijkt een enorm rookpluim – dus dat moet Gaza zijn. Als we het filmpje afkijken dat niet bepaald uitblinkt door diepgang, maar wel lekker wegkijkt, zien we weer de bekende woord/beeldcombinatie passeren: Het onderwerp is het Palestijnse raketgeweld tegen Israël en ter illustratie worden zware bomexplosies in Gaza getoond die echter het gevolg zijn van Israëlisch geweld. Dat is niet netjes. En, je ziet het: Het zijn geen incidenten!

De linkerfoto; inderdaad Gaza – niet Israël. (gevonden via Google)

Maar daar kan de Volkskrant natuurlijk ook niets aan doen. Maar waarom kies je voor zo'n commercieel flutfilmpje van deze “app” (wat is dat toch met die apps?) die de naam 'Newsloop Top News' draagt. En wie of wat is dat Newsloop eigenlijk? We bekijken hun site eens.

  “One app for your favourite local and international content

From business headlines and tech news to restaurant reviews and health tips, NewsLoop brings you different perspectives with stories sourced from renowned local and international newspapers, magazines and blogs.”

Een klasse 'app'. Een knip en plak dienst die nieuwsitems verzamelt, een en ander een beetje leuk rangschikt en er een betrouwbare stem onderzet. Nogmaals, klasse! Prima keuze, Volkskrant.

Het staat de Volkskrant vrij om een nieuwsartikel - geen opinie, een nieuwsartikel – te publiceren waarin men kiest om alleen maar het Israëlische standpunt te belichten en alleen maar de Palestijnse beschietingen te bespreken, - niets over de vergeldingen, niets over de politieke achtergronden, alléén over het probleem van de Palestijnse raketten, - dan is dat hooguit niet erg fraai. 

Maar Palestijns leed misbruiken om daarmee het Israëlische slachtofferschap te illustreren is oneerlijk.

Om vermakelijk te eindigen: De manier waarop de grote vriendin van Geert Wilders, gecertificeerd AynRanddebiel Pamela Geller, dezelfde truc uithaalt. De grote islamitische Hamas reus dreigt de 'tiny jewish state' te vermorzelen. 

Dit werk is valt onder een Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Unported-licentie.

Media illustreren Israëlisch leed met afbeeldingen van Palestijns leed

We onderschatten wel eens het belang van beeldvorming. Om de verkoop van een product mogelijk te maken moet dat product aangeprezen worden. Het moet een gezicht krijgen, een imago. Het product moet een associatie oproepen bij de koper, beeldvorming is hierbij enorm belangrijk. In de commercie noemen we dat reclame, in de journalistiek heet dat propaganda. Waar reclame een algemeen geaccepteerd verschijnsel is en niemand ernstig bezwaar maakt, zo afwijzend staan wij tegenover propaganda. Zeker als dat aan ons gepresenteerd wordt door een nieuwsmedium waarop wij vertrouwen dat het een onafhankelijk en waarheidsgetrouw verslag doet van een gebeurtenis.

Maar dan moeten we niet de fout maken om enkel op de geschreven tekst te letten. De combinatie van tekst en beeld, de foto of illustratie ernaast, maken de beeldvorming compleet. Ook al leest men het artikel grondig, dan heeft het bijgaande plaatje voor een sfeer gezorgd, een beeld opgeroepen dat ongemerkt, op de achtergrond, een rol speelt in de perceptie van het gelezene. 

Het gebruik van afbeeldingen is is een prima zaak (illustrators en fotografen verdienen er een leuke boterham mee), het heeft – plat gezegd – een decoratieve functie, maar heeft daarnaast ook de eigenschap dat het de lezer meer bindt met het onderwerp.
Niks mis mee tot zover.

Bezwaarlijk wordt het als een afbeelding een rol speelt om te misleiden. Als de afbeelding doelbewust gebruikt wordt om de essentie van een artikel een heel andere draai te geven, het beeld een emotie oproept die niet in overeenstemming is met het beschrevene, als het een valse suggestie opwekt.

Als dat eens incidenteel gebeurt is dat geen ramp en een ongelukkig gekozen foto bij een onderwerp duidt niet gelijk op moedwil. Op het moment dat je dit foutje echter regelmatig ziet opduiken en opmerkt dat dit systematisch gebeurt bij bepaalde onderwerpen dient het alarm af te gaan. Dat is geen 'foutje', dat is propaganda.

Dit gebeurde eergisteren bij een uitzending van het Amerikaanse ABC News.

De nieuwslezeres leest een tekst op die gaat over het leed dat in Israël ervaren wordt vanwege de jongste reeks raketbeschietingen vanuit de Gazastrook. Tijdens het oplezen over het effect van de beschietingen op de burgerbevolking in Israël verschijnt achtereenvolgens het beeld van burgers die hun bezittingen proberen te redden vanuit een ruïne en daarna het beeld van een wanhopige vrouw voor haar verwoeste gebouw. De beelden zijn echter niet afkomstig uit Israël, maar... uit Gaza.

Het zorgde voor de nodige media-aandacht en het duurde niet lang voordat er een excuus kwam van ABC. Het zou om een fout gaan. Er zou verkeerd beeldmateriaal gekozen zijn bij het onderwerp. Dat is moeilijk te geloven want wie de uitzending bekijkt zal het opvallen dat de tekst bij de beelden geschreven is. “One woman standing speechless among the ruins" is ook zonder beelden flauwekul want de Hamas beschietingen richten relatief gezien weinig schade aan. Er storten zeker geen huizen van in, dus hoe kan er überhaupt sprake zijn van een Israëlische vrouw voor haar platgebombardeerde  woning - want dergelijke beelden bestaan gewoonweg niet. Een feit dat bij de redactie toch wel bekend moet zijn.

Wil ik hiermee de Hamas terreur bagatelliseren of anderszins goedpraten. Absoluut niet. De angst is groot onder de Israëlische bevolking en ook daar – in de steden die binnen het bereik van de Palestijnse raketten liggen moet men met regelmaat vrezen voor het leven. Waar we het hier over hebben is het standpunt dat het geweld van Hamas (en andere Palestijnse groeperingen) en dat van Israël gelijkwaardig zou zijn en dat het bombarderen van de Gazastrook een daad van zelfverdediging zou zijn. Wat Hamas doet is terrorisme, zonder meer. En wat Israël daar tegenover stelt; collectieve bestraffingen, zijn een oorlogsmisdaad, zonder meer. 

Palestijnse Qassam raket

Het beroep doen op een recht op vergelding zou nog enigszins begrijpelijk zijn als er sprake was van enige proportionaliteit, ingegeven door een kinderlijke oog om oog, tand om tand redenatie, als de moord op drie tieners de werkelijke oorzaak zou zijn van de jongste escalatie, maar dat is niet zo.
En er is evenmin sprake van proportionaliteit.
 
En op dat punt kan propaganda uitkomst bieden.
 

Als het beeld gecreëerd zou worden dat er Israëlische levens vergolden worden, huizen in Gaza platgebombardeerd mogen worden omdat datzelfde in Israël gebeurt, dan zou dat een positiever beeld van Israël opleveren. Een hogere acceptatiegraad van Israëlisch militair geweld.

En dat is ook precies wat we zien gebeuren. Klein voorbeeldje: Hier een artikel van De Telegraaf van 15 november 2012.

De kop vermeldt een raketaanval op een stad in het zuiden van Israël, waarbij een flat werd geraakt en drie doden vielen. Vlak daarnaast, een foto van een gigantische ontploffing in een woonwijk, hoogstwaarschijnlijk in de Gazastrook, maar zeer zeker niet in Israël. Want de Hamas raketten, of dat nu de lichte Kassam raketten zijn, de Grad (katjoesja -achtige) modellen of het zwaarste type, de 'Iraanse' Fadjr-5 , geen van allen heeft een explosieve kracht die in de buurt komt van die op de foto.

Dat blijkt vrij duidelijk uit de foto daaronder, elders op internet gevonden, die de reële schade toont. 

Het Reformatorisch Dagblad deed in november 2012 iets soortgelijks; Bij een artikel dat alléén maar spreekt over Palestijnse raketten op Israëlische steden wordt een foto geplaatst van rookkolommen die opstijgen vanuit een gebombardeerde stad in... de Gazastrook.

Dat dat er netjes in kleine lettertjes onder vermeld staat, maakt de keuze nog niet verantwoord. De snelle lezer (en dat zijn de meeste krantenlezers) krijgt de indruk dat de Palestijnse raketaanvallen eenzelfde verwoestende werking hebben als de represailles van het Israëlische leger. Een zeer verkeerd beeld dus.

 

Hieronder voorbeelden van de weinige keren dat de Palestijnse raketten werkelijk doel troffen. De foto rechtsonder geeft een indruk van de schade die aangericht wordt door een Fadjr-5 raket. Aanzienlijk meer dan alle voorgangers maar nog steeds niet in staat om een compleet gebouw te laten instorten. 

 

 Dit is bijvoorbeeld wat een Israëlisch vergeldingsbombardement uitricht:

En dat vinden we bijvoorbeeld terug bij zo'n bericht als dit, van eergisteren, bij NU

 Maar dan wel weer net naast een vette kop met deze tekst: "Raket uit Gazastrook raakt huis in Jeruzalem". 

Dan zie je toch in één oogopslag naar welk huis je kijkt? - Dat huis in Jeruzalem. Dat kan niet missen, het plaatje komt direct na de kop en de subheader spreekt ook van 'een huis getroffen in Jeruzalem', 

 

Maar dat is dus niet zo, dit is zeer zeker niet dat huis in Jeruzalem. Het onderschrift beweert dat ook niet, noch iets anders, behalve dat "Israël en Hamas elkaar blijven bestoken " en dat is slim gedaan van NU, maar de koptekst + beeld combinatie heeft al lang zijn werk gedaan.

Dat er verder op in het artikel wel over de Israëlische beschietingen wordt gesproken (en waarbij wél , en véél slachtoffers vielen) doet dan propagandistisch gesproken niet meer ter zake. Het effect is bereikt.

 De voortreffelijke mediawaakhond FAIR ontdekte al eerder identieke praktijken, Hoe kun je door een slimme combinatie van beeld en tekst de indruk wekken dat de raketbeschietingen van de Palestijnse groeperingen nét zo'n grote impact maken als de vergeldingsacties van Israël. En dat er sprake zou zijn van een gelijkwaardig conflict en derhalve – proportioneel geweld van Israëls kant. Puur door een subtiele fijnafstemming tussen beelden en commentaar toe te passen. Zoals hier bijvoorbeeld.

De neutraliteit is zwaar zoek, ook bij onze media, en de laatste jaren nergens zo schokkend zichtbaar als bij de NOS, na de zuiveringen 'hervormingen' die daar hebben plaatsgevonden. Neem nou zo'n uitzending van het Jeugdjournaal. Prima opgemerkt van deze blogger. Ronduit schandalig, de manier hoe de feiten verdraaid worden of eenzijdig belicht en hoe soms letterlijk onwaarheden verteld worden: Israël en Palestijnen zijn twee landen (?) die ruzie met elkaar hebben en hun legers (?) vechten al jaren met elkaar en ze willen allebei meer land (?) en zo gaat het in Jip en Janneke taal nog even door. Diep triest. En beangstigend.

Dit werk is valt onder een Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Unported-licentie.

Chomsky - Rode lijnen in Oekraïne en elders

 (Vertaling van het artikel 'Red Lines in Ukraine and Elsewhere', van Noam Chomsky, verschenen in Truthout op 2 mei 2014)

De huidige crisis in Oekraïne is dermate ernstig en dreigend, dat sommige commentatoren het zelfs vergelijken met de Cuba-crisis van 1962.

Columnist Thanassis Cambanis vat de kern van de zaak kort en bondig samen in The Boston Globe : "President Poetins annexatie van de Krim is een breuk in de bestaande orde waarop Amerika en zijn bondgenoten zijn gaan vertrouwen sinds het einde van de Koude Oorlog - één die  voorschrijft dat grote mogendheden alleen militair ingrijpen wanneer zij een internationale consensus aan hun zijde weten, of bij gebrek daaraan, niet de rode lijnen overschrijden die door een rivaliserende macht zijn getrokken.
De meest extreme internationale misdaad van dit tijdperk, de Amerikaans / Britse invasie van Irak, maakte daarom dus geen inbreuk op de wereldorde - omdat, nadat men er niet in slaagde internationale steun te verwerven, de aanvallers geen Russisch of Chinees rode lijnen overschreden.

Poetins overname van de Krim en zijn ambities in Oekraïne overschrijden de Amerikaanse rode lijnen daarentegen wél. Het is daarom dat "Obama er op gericht is om het Rusland van Poetin te isoleren door het af te snijden van de economische en politieke banden met de buitenwereld, de expansionistische ambities in de regio dermate te limiteren dat het min of meer een paria staat wordt" volgens Peter Baker in The New York Times.

Kortom, Amerikaanse rode lijnen, staan stevig verankerd aan de grenzen van Rusland. Russische ambities "in de eigen wijk" schenden daarom de wereldorde en veroorzaken crises.

Dit is een generalisatie. Het wordt andere landen soms toegestaan rode lijnen te hebben - langs hun grenzen (waar tevens de rode lijnen van de VS liggen). Maar niet Irak bijvoorbeeld. Of Iran, dat voortdurend door de VS met een aanval bedreigd wordt ("geen enkele optie wordt uitgesloten").

Dergelijke bedreigingen schenden niet alleen het Handvest van de Verenigde Naties, maar ook de - door de VS juist ondertekende - resolutie van Algemene Vergadering waarin Rusland veroordeeld werd. Deze resolutie opende met het benadrukken van het VN Handvest verbod  op "dreiging met of gebruik van geweld" bij internationale aangelegenheden.

De Cubaanse raket crisis maakte de rode lijnen van de grote mogendheden scherp zichtbaar. De wereld kwam gevaarlijk dicht bij een kernoorlog toen president Kennedy premier Chroesjtsjov's aanbod verwierp om de crisis te beëindigen door middel van een gelijktijdige openbare terugtrekking van Russische raketten uit Cuba en de Amerikaanse raketten uit Turkije. (De Amerikaanse raketten waren al gepland om te worden vervangen door veel meer dodelijke Polaris onderzeeërs, onderdeel van het enorm systeem, gericht op de vernietiging van Rusland.)

Ook in dit geval waren de rode lijnen van de Verenigde Staten ook verbonden aan de grenzen van Rusland, en dat werd door alle partijen geaccepteerd.

Ten tijde van de Amerikaanse invasie van Indochina, werden - net zoals zoals tijdens de invasie van Irak - geen geen rode lijnen overschreden, net zo min als bij menig andere Amerikaanse plundering wereldwijd. Om het cruciale punt herhalen: Tegenstanders zijn soms toegestaan om rode lijnen te hebben, maar slechts aan hun landsgrenzen, daar waar tevens Amerika's rode lijnen gelegen zijn. Als een tegenstander "expansionistische ambities in zijn eigen wijk" heeft en daarbij de rode lijnen van de VS overschrijdt, krijgt de wereld te maken met een crisis.

In het laatste nummer van het Harvard-MIT tijdschrift 'International Security', legt professor Yong Feng Khong van de Oxford Universiteit uit dat er een "lange (en door zowel Democraten als Republikeinen gevolgde) traditie bestaat in het Amerikaanse strategisch denken: opeenvolgende regeringen hebben benadrukt dat het van het van vitaal belang is voor de Verenigde Staten om een vijandige hegemonie te voorkomen die één van de belangrijke regio's van de wereld zou kunnen gaan domineren."

Bovendien is het algemeen aanvaard dat de Verenigde Staten moeten "vasthouden aan hun overwicht", want "het is de Amerikaanse hegemonie dat de regionale vrede en stabiliteit heeft gehandhaafd" - waarvan het laatste een vakterm is die verwijst naar; onderwerping aan Amerikaanse eisen.

Feitelijk denkt de wereld geheel anders en beschouwt het de VS als een 'paria staat' en 'het grootse gevaar voor de wereldvrede', zonder concurrentie van betekenis in de polls. Maar wat weet die wereld nou helemaal?

Het artikel van Khong gaat over de crisis in Azië als gevolg van de opkomst van China, dat zich beweegt in de richting van een "economische toppositie in Azië" en dat net zoals Rusland, "expansionistische ambities in zijn eigen wijk" heeft, met als gevolg - het overschrijden van Amerikaanse rode lijnen.

President Obama's recente Azië trip was dan ook om de "lange (en zowel Democratisch als Republikeinse) traditie" in diplomatieke bewoording te benadrukken...

De praktisch universele westerse veroordeling van Poetin omvat tevens een verwijzing naar diens "emotionele toespraak", waarin hij zich bitter beklaagde over het feit dat de VS en zijn bondgenoten "telkens opnieuw ons hadden bedrogen, beslissingen achter onze rug om hadden genomen, ons met voldongen feiten geconfronteerd. met de uitbreiding van de NAVO in het Oosten, met de inzet van militaire infrastructuur aan onze grenzen. Er werd ons telkens hetzelfde verteld: "Wel, dit heeft geen enkele betrekking op jullie".

Poetins klachten zijn feitelijk juist. Toen president Gorbatsjov akkoord ging me de eenwording van Duitsland als onderdeel van de NAVO - achteraf bekeken een verbazingwekkende concessie - was er een 'voor wat, hoort wat afspraak'. Met Washington werd afgesproken dat de NAVO  "geen enkele inch oostwaarts" zou opschuiven. Waarmee Oost Duitsland bedoeld werd.

De belofte werd meteen gebroken, en toen Gorbatsjov klaagde, kreeg hij te horen dat het slechts een mondelinge toezegging was. En dus geen waarde had.

President Clinton ging nog veel verder met de NAVO uitbreiding naar het oosten, richting de grenzen van Rusland. Tegenwoordig wordt er al gesproken over NAVO uitbreiding tot aan Oekraïne, diep in de historische Russische "buurt." Maar dit heeft "geen betrekking op" de Russen, omdat het voor "de handhaving van vrede en stabiliteit" noodzakelijk is dat de Amerikaanse rode lijnen bevestigd zijn aan de grenzen van Rusland.

De annexatie door Rusland van de Krim was een onrechtmatige daad, in strijd met het internationaal recht en specifieke verdragen. Het is niet gemakkelijk om iets vergelijkbaar vinden in de afgelopen jaren - de invasie van Irak is een veel grotere misdaad.

Dat doet denken aan iets vergelijkbaars; de Amerikaanse heerschappij over Guantanamo Bay in het zuidoosten van Cuba. Guantanamo werd in 1903 onder gewapende bedreiging ontrukt van Cuba en daarna niet meer niet afgestaan, ondanks de eisen van Cuba sinds de bereikte onafhankelijkheid in 1959.

Rusland heeft zonder enige twijfel een veel sterkere zaak. Nog afgezien van sterke interne steun voor de annexatie, is de Krim historisch Russisch; het is de enige Russische warm water haven, de thuisbasis van de vloot van Rusland en van enorme strategisch belang. De Verenigde Staten kan geen enkele aanspraak maken op Guantanamo, anders dan zijn geweldsmonopolie.

De VS beweert geschokt te zijn door de Cubaanse schendingen van de mensenrechten, zonder zich te realiseren dat de ergste van dergelijke schendingen plaatsvinden in Guantanamo; dat de geldigheid van  aanklachten tegen Cuba qua vergelijking niet in de buurt komen van dagelijkse praktijken van de Latijns-Amerikaanse klanten van Washington; en dat Cuba sinds de onafhankelijkheid zeer ernstig en niet-aflatend door de VS aangevallen wordt.

Maar niets van dit alles overschrijdt iemands rode lijnen of veroorzaakt een crisis. Het valt in de categorie van de Amerikaanse invasies van Indo-China en Irak, de reguliere omverwerping van de parlementaire regimes en installatie van wrede dictaturen, en onze afschuwelijke historie in het uitoefenen van "het handhaven van vrede en stabiliteit."


Dit werk is valt onder een Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Unported-licentie.

Het wonder van de legitieme illegaliteit

Van de week zou ik bijna bekeurd zijn wegens het rijden door rood licht. Het was niet zo, daar ben ik 100 % zeker van, dus om te voorkomen dat ik deze onterechte bekeuring zou krijgen schoot ik de agent dood. Dat mag weliswaar niet, het is illegaal, maar als het ter voorkoming van een ander onrecht is, – dan is dat weliswaar niet wettig, maar omdat iedereen de noodzaak inziet – toegestaan. Dan is het legitiem.

Nou is dit gelukkig allemaal verzonnen, inclusief de twee laatste zinnen, want natuurlijk is het doodschieten van een ander persoon legaal noch legitiem.

Ho, maar ter zelfverdediging dan?

Dan moet er minimaal aan twee criteria zijn voldaan. Er moet een directe dreiging zijn voor een ander mensenleven(s) en het gebruikte geweld moet proportioneel zijn.

Dat maakt de morele en juridische veroordeling van mijn zaak dus eenvoudig: Het was onwettig en fout. Je mag niet doden zonder zelf bedreigd te zijn en het geweld is disproportioneel. 

We verhuizen even naar Syrië. Op een dag, 21 augustus 2013, in de Ghouta wijk van Damascus, vallen er 355 slachtoffers ten gevolge van een gifgasaanval. Zeer waarschijnlijk met raketten en waarschijnlijk afgevuurd door het Assad regime. 'Waarschijnlijk' op 'face value' want het Assad regime had weliswaar de middelen en de mogelijkheden, maar een uitermate zwak motief. En de 'bewijzen' die vooralsnog door Amerika en bondgenoten onder de pet gehouden worden, voorspellen ook al niet veel goeds. Aan de hand van wat er aan vrijgegeven materiaal voorhanden is, is de bewijslast voor Assads schuld weliswaar sterker dan die men destijds gebruikte voor de Irak inval, maar overtuigend is het allemaal geenszins.
Terwijl ik dit schrijf is de uitslag binnen van het VN onderzoek en ook dat vertelt niet veel meer dat er een een gifgasaanval geweest. Het rapport doet dan ook geen uitspraak over de schuld van het Assad regime.

Het Internationaal recht staat een militair ingrijpen in een ander land niet toe, behalve in zéér uitzonderlijke gevallen en wanneer er aan bijzonder strenge voorwaarden is voldaan zoals die door de Verenigde Naties geformuleerd zijn. De inval in Irak voldeed niet aan die verplichting en was daarom illegaal. Op dit moment is er voor Syrië ook nog geen sprake van een mandaat tot militair ingrijpen.
Dat betekent dat elk militair ingrijpen tegen Syrië door een ander land een misdaad is. Dat niet alleen, het dreigen met militair geweld is in strijd met het 'Verdrag van Wenen inzake het verdragenrecht', artikel 52:

"Een verdrag is nietig als de totstandkoming is bereikt door bedreiging met of gebruik van geweld in strijd met de principes van het internationale recht vervat in het Handvest van de Verenigde Naties.”

en dat Handvest is daar zelf al duidelijk in, artikel 2(4) :

“Alle leden onthouden zich in hun internationale betrekkingen van bedreiging met of gebruik van geweld tegen de territoriale integriteit of de politieke onafhankelijkheid van een staat, of op enige andere wijze die onverenigbaar is met de doelstellingen van de Verenigde Naties.”  

Dan is het vreemd dat onze politiek en de media doen of het dreigen met aanvallen van Syrië de doodnormaalste zaak van de wereld is. Want, de VS mét of zonder 'coalition of willing' ontberen momenteel ieder internationaal recht om zo'n aanval uit te voeren.

Nog vreemder als we beseffen dat het nog maar drie jaar geleden is dat de commissie Davids

een vernietigend oordeel velde over de beslissing in 2003 om politieke steun te verlenen aan de Irak oorlog. Dan zou je toch verwachten dat de politiek en de media, die destijds beiden vol enthousiasme in de oorlogspropaganda van de VS waren getrapt, nu hun lesje wel zouden hebben geleerd.

Niets lijkt minder waar.

Natuurlijk is de situatie niet geheel vergelijkbaar. De klassieke grootmachten, die zich de noemer 'De Internationale Gemeenschap' hebben aangemeten, hebben niet stilgezeten en hebben geprobeerd criteria op te stellen om sneller en adequater op te kunnen treden als zeer urgente kwesties daarom vragen, zoals een dreigende volkerenmoord, oorlogsmisdaden, etnische zuiveringen of misdaden tegen de menselijkheid, - het concept van de humanitaire interventie. Op zich niet zo'n slecht idee, ware het niet dat deze 'resposibility to protect' (R2P) ook kenmerken van paternalisme vertoond en riekt naar imperialisme, en daarom een zeer omstreden doctrine is. Dus om te stellen dat er vanuit deze R2P voldoende gronden aan te voeren zijn voor een interventie gaat veel te ver. En áls dat al zo zou zijn dan dient de regie nog steeds bij de Verenigde Naties te liggen, niet bij de Verenigde Staten van Amerika.

Hoe we het ook wenden of keren, een Amerikaanse aanval op Syrië, hoe beperkt dan ook, is illegaal.

Onze regering zou dan ook niet mee moeten doen en ook niet sympathiseren met voorstellen in die richting.

Dat deed deze regering wél door op 29 augustus, met een meerderheid van de Tweede Kamer achter zich, te stellen dat de mogelijk open gehouden moet worden om politieke of militaire steun te verlenen aan een militaire actie tegen Syrië, zónder mandaat van deVN-veiligheidsraad.

En dat is zeer opmerkelijk want gelijktijdig werd het advies van de externe volkenrechtelijk adviseur van het ministerie van BuZa bekend gemaakt. En volgens hoogleraar André Nollkaemper van de Universiteit van Amsterdam was een militaire interventie in Syrië naar geldend internationaal recht onrechtmatig.

Timmerman beweert echter dat er wel ruimte zit in de interpretatie omdat een militaire interventie gerechtvaardigd kan worden vanuit humanitaire overwegingen, daarbij duidelijk refererend aan de 'R2P' doctrine. Doctrine, geen wet. En ten tweede, óók voor een R2P ingreep is een VN mandaat vereist.

Dus, wie heeft Timmermans ingefluisterd dat steun in enigerlei vorm, politiek en/of militair, legitimiteit zou hebben? En wat bedoelt Timmermans als hij het volgende beweert:

"Het kan zijn dat iets 'wel legaal is, maar niet legitiem'. Bijvoorbeeld: Als je geen mandaat krijgt van de Veiligheidsraad, kan het tóch legitiem zijn om op te treden."

Dat is volstrekt onwaar maar zo'n man als Timmermans verzint zoiets toch niet zelf? Welke adviseur heeft hem dat wijs gemaakt? Dat vroeg RTL Nieuws zich ook af, verzocht het Ministerie om uitleg via de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) en stapte - na afwijzing van dit verzoek - naar de rechter om via een kort geding deze openheid te eisen.

Ze vingen bot.

De rechter was van oordeel dat er zwaarwegende belangen waren die geheimhouding noodzakelijk maakten en er werd RTL niet meer toegezegd dat er binnen twee weken 'een paar passages' uit het ambtelijk advies openbaar mochten worden gemaakt.

Of zou het zo kunnen zijn dat Timmermans blind vaart op hetgeen Instituut Clingendael beweert.

 Dat zou dom zijn als we ons herinneren aan de bedenkelijke rol die zij hebben gespeeld in de beïnvloeding van het politieke en publieke debat omtrent de aanval op Irak. Rob de Wijk was toen degene die ons dagelijks uitlegde wat Amerika's visies waren op de geheime bergplaatsen van Saddam Hoesseins massavernietigingswapens. En dat alles zonder de minste kritiek of kanttekening te plaatsen aangaande de onbetrouwbaarheid van de informatie. Wat natuurlijk ook weer niet zo vreemd is omdat de Wijk regelmatig in Washington aan tafel zit met de allerhoogste top als medewerker van een adviesgroep voor het Witte Huis en de State Department, de Strategic Advisors Group.

Maar de Wijk heeft het inmiddels te druk met zijn The Hague Security Delta (HSD) en The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS) en sindsdien heeft Ko Colijn het stokje overgenomen. En ook Ko Colijn vertegenwoordigt als 'onafhankelijk deskundige' van Clingendael precies de denkbeelden van Washington. In dit interview met NU/ZIE stelt Colijn dat als de VS van mening is dat hun nationale veiligheid in het geding is, het gewoon kan beslissen aan te vallen op de grond van 'zelfverdediging.' En al klopt daar geen moer van: Wie gaat ze stoppen, of naderhand voor een internationaal hof slepen? - Precies. Colijn geeft een lesje in realpolitik en hij adviseert dat "minister Frans Timmermans 'the guts' moet hebben om te zeggen: Het is illegaal, maar legitiem."

Dus mocht er geen openheid komen over de adviseurs die Timmermans wijs hebben gemaakt dat iets illegaal maar wel legitiem kan zijn, dan zou Ko Colijn een goede kandidaat zijn geweest. En mijn advies aan de burgers zou zijn om vanaf heden geen verkeersboetes meer te betalen. Intervenieer maar humanitair in je eigenbelang, zou ik zo zeggen.

Dit werk is valt onder een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 3.0 Nederland-licentie.

NOS partijdigheid in Syrië verslaggeving

Opvallend hoe vaak in de NOS verslaggeving klakkeloos de Amerikaanse lijn gevolgd wordt. Terwijl er nog geen enkele duidelijkheid is over de verantwoordelijkheid van de gifgasaanval van 21 augustus en de VN analisten het gevonden bewijsmateriaal aan het bestuderen zijn, gaat de NOS er gemakshalve maar van uit dat Assad schuldig is. En dat is vreemd want de NOS zal het ook moeten doen met het magere pdf bestandje met een opsomming van de vermeende bewijzen die de Amerikanen bijeen geraapt hebben en die totaal niet overtuigend zijn.
Niet overtuigend omdat de satellietbeelden, noch de audiotapes met afgeluisterde gesprekken, letterlijk niets van de geclaimde bevindingen, openbaar gemaakt worden. En als Washington correspondent Wouter Zwart, hier in het journaal van dinsdagochtend, beweert dat Poetin en Assad niet bepaald 'de kampioenen van betrouwbaarheid zijn' dan zou hij toch datzelfde oordeel moeten hebben over Obama (met zijn vele niet nagekomen beloftes) en in een breder verband, de VS in het algemeen die een reputatie hebben de bewijslast voor het starten van een oorlog te manipuleren, voor wie Vietnam en meer recent, de Irak oorlog mocht zijn vergeten.

Presentator Herman van der Zandt is hier in gesprek met Wouter Zwart en de toonzetting is zwaar gekleurd, het sarcasme druipt er van af als Zwart de optie van het inleveren van chemische wapens bespreekt. Zwart is van mening dat het afstaan van chemische wapens aan de criteria van de VS moeten voldoen :
“Dit kan een doorbraak zijn als dit een serieus plan is en de VS zélf kan verifiëren dat Syrië inderdaad ál zijn chemische wapens afstaat”
en dat is raar. Uiteraard moet dat de Verenigde Naties zijn, niet de Verenigde Staten. Anders hebben we nu al met een tweede Irak te maken toen de VS weigerden de bevindingen van de VN inspectieteams te respecteren en louter op de befaamde “eigen inlichtingen” wensten te vertrouwen.

Maar vooral Zwarts de laatste zin is van belang en negeer vooral dat totaal misplaatste 'een dictator!' :

(2:30) “Sterker nog, hoe kan Assad, een dictator, nu ineens iets voelen voor het afstaan van die chemische wapens terwijl hij gisteren nog in een interview met het Amerikaanse CBS nog ontkénde dat hij überhaupt chemische wapens heeft.”

Nou, dat kan omdat hij dat helemaal niet gedaan heeft. Ontkennen. Tijdens dat interview maakte Assad gebruik van een diplomatiek jargon, dat politici aanwenden om een heikele kwestie te omzeilen. Ze beweren dan iets 'te ontkennen, noch te bevestigen', wat in datzelfde jargon helemaal geen ontkennen betekent, zoals Zwart suggereert, maar eerder juist erkent – zij het niet officieel. Een hele mooie vergelijking is het Israëlisch wapenarsenaal dat zowel nucleaire, als biologische en ook chemische wapens omvat en waaraan over het bestaan door niemand getwijfeld wordt. En wat is de officiële houding van Israël? Het bezit wordt noch bevestigd, noch ontkend.

Dus zo bijzonder is dat niet. Als je correspondent bent en een vet salaris opstrijkt vanwege je journalistieke kennis en zeker als je in een politiek centrum als Washington gestationeerd wordt, dan weet je toch wel wat bevestigen, noch ontkennen inhoudt?

Zou hij het interview (53 minuten, da's een hele kluif) misschien niet gezien hebben en zich er gemakkelijk van af gemaakt door andere journalisten te citeren?
Nee, kijk maar, overal staat hetzelfde:

“Rose, speaking bij telephone, said Assad would neither confirm nor deny whether Syria had chemical weapons,”

Of hier:

And he said I cannot confirm or deny that we do have them.

Dus luiheid kunnen we skippen. Wat houden we dan over ; je bent óf incompetent of een leugenaar. Meer opties lijken er op het eerste gezicht niet te zijn.
Ja, of je moet hier bijvoorbeeld vanuit gegaan zijn. Charlie Rose vertelt in een interview met een andere media anchor over het gesprek dat hij met Assad heeft gehad... en brengt de inhoud niet helemaal waarheidsgetrouw over. Let maar op: Op 2:55 zegt Judy Woodruff:
"So he left that door open, at the same time he absolutely denied using chemical weapons on the rebels, even denying the existence of chemical weapons."
Charlie Rose: "Yes."

Dan is het niet verstandig om zo'n verslag uit tweede hand aan je lezers/kijkers voor te schotelen want dan loop je kans de leugens van een ander te reproduceren. En dat heeft Wouter Zwart hier gedaan. Een slechte beurt.

Voor wie het wil verifiëren, het complete interview hier, de verkorte versie van 8 minuten hier en de volledige transcript, hier.

.

Dit werk is valt onder een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 3.0 Nederland-licentie.

Slimme bommen, simpele drones en stomme 'pundits'

                                CIA's John Brennan - how do you explain drone killings (Credit: Reuters/Jason Reed)

"Schonere manier van oorlogvoeren

Sowieso zijn oorlogen veel minder bloedig. De militaire technologie is ons te hulp gekomen. In de Eerste en Tweede Wereldoorlog deden ze maar wat. Ze gooiden bommen veelal op goed 'geluk' af. Er ging veel mis. Ze hadden nog geen precisiebommen en computergestuurde raketten. En al helemaal geen 'drones', de onbemande vliegtuigjes waarmee president Obama honderden terroristen effectief uitschakelt. Wapens zijn slimmer en maken minder onschuldige slachtoffers. Goed nieuws!"

Dat beweerde Charles Groenhuijsen, twee weken terug in 'Trouw'. Drones zijn de nieuwe manier van oorlogvoeren, accurater, maken minder onschuldige slachtoffers, beweert Groenhuisen, want ze zijn slimmer..

Slimmer dan Groenhuijsen, dat is zeker.

Want drones zijn helemaal niet zo bijzonder. Het zijn vliegtuigen, maar dan van afstand bestuurd. Dus het kan nooit zo zijn dat de afwezigheid van een piloot in de cockpit zoveel verschil kan maken. En dat is ook helemaal niet zo.

Je vraagt je af waar Groenhuijsen zijn informatie vandaan heeft gehaald om tot zo'n stupide artikel te komen. Het zou zo maar dit artikel kunnen zijn : "In Defense of Drones, They're the worst form of war, except for all the others." van William Saletan in Slate magazine.

Veel beter kwam ik niet tegen op internet. Laten we dit artikel erbij nemen om de argumenten eens bekijken die pleiten voor de drones.

Wat de discussie enigszins vervuild is de kwestie van de term 'oorlog'. In de media wordt veelal gesproken van de "so called War on Terror" en dat "so called" (zogenaamde) is niet ten onrechte. President Obama heeft de term geërfd van zijn voorganger Bush en haatte het vanaf het begin. Niet omdat Obama een andere politiek voorstaat dan Bush – dat is verkiezings en mediapraat – maar omdat Obama het niet zo slim vindt om met je ware ambities te koop te lopen, - die van een "ongoing global war".Maar die oorlog heeft een geheel andere functie, is bedoeld om kleinschalig te zijn, en te blijven, en wordt in het westen wel eens abusievelijk als 'politiewerk' omschreven.

Als we dus een discussie aangaan over de ontwikkeling, de progressie van de strijdkunst, laten we dan wel zo eerlijk moet zijn om toe te geven dat deze 'oorlog' nauwelijks te vergelijken valt met oorlogen in het (recente) verleden. De "Ongoing War", - 'de voortdurende oorlog' is er één die vooruitblikt naar een toekomst van eeuwigdurende rebellie die bevochten gaat worden met beperkte middelen op kleine slagvelden, verspreid over de wereld. De Amerikaanse media en veiligheidsdiensten zorgen ervoor dat het kiezerspubliek de essentie hiervan blijft inzien door middel van 'verijdelde aanslagen', (voornamelijk 'sting' operaties van FBI kant) die door de - door de overheid gedicteerde - media gepresenteerd worden als bewijs van een 'Al -Qaida' organisatie die uit is op de vernietiging van de VS. Dat creëert de benodigde strijdmentaliteit in eigen huis en het gewenste aantal rekruten die zich in willen zetten voor "veiligheid en vredesmissies", die neerkomen op kleinschalige onderdrukking van rebellie.

Het is dan ook deze inperking van oorlogvoering die geleid heeft tot slachtoffer-reductie, niet de 'slimheid' van het ingezette materieel

                                                          GBU-15 'smart bomb'

Uit de onlangs gehouden speech voor de ' National Defense University'(NDU) zou moeten blijken dat Obama de 'War on Terror' als verloren beschouwd. Niets is minder waar. Hij geeft daarin juist aan dat er een grote toekomst gloort voor de business van 'wetshandhaving en inlichtingenvergaring', een eufemisme voor de geplande drone oorlogsvoering in het buitenland. Als vorm van zelfverdediging. Uiteraard.

Als de Amerikanen één ding geleerd hebben in de 214 jaar oorlog (van hun 235 jarig bestaan) is het wel dat de slechtste vorm van propaganda, de bodybags zijn. De grijze plastic tassen waarin de soldaten verpakt worden voor retour-verscheping naar het vaderland. En dan zijn we gelijk aanbeland voor de enige reden voor de 'drones' (en laat je niets anders wijs maken); het verminderen van het dodental van VS soldaten, en nog belangrijker, voorkomen van gevangenneming en gijzeling van US army personeel. Drone krijgskunst lost dit probleem op.
Niet alleen is men van de bodybags af. Men voorziet ook een enorme kostenbesparing.

Maar, doet dit wat af aan de stelling dat dit een vooruitgang is in oorlogsvoering?

Ethisch gezien zou er voor oorlogsvoering maar één vooruitgang mogelijk moeten zijn: Geen oorlog.

Maar aangezien we ermee in onze maag zitten: Probeer je eens het volgende voor te stellen: juni 1944, een robotleger staat klaar om de stranden van Normandië te bestormen terwijl ze bestookt worden door robot bestuurde kanonnen vanuit de bunkers in de duinen. Er wordt flink wat op elkaar afgeknald, de materiële verkwisting is enorm, maar er is niemand dood gegaan! Vooruitgang!

Dat klopt.
Hoe krankzinnig dit voorbeeld ook klinkt, dit zou een humanitaire vooruitgang zijn. Maar is het zo dat we twee partijen hebben die over robots beschikken?
Nee, het 'humanitaire' voordeel is eenzijdig en daarnaast kan de technologisch superieure partij kan, en zal  - waar nodig, of naar keuze - nog rustig terugvallen op oudere, grovere manieren van oorlogvoering zoals bijvoorbeeld een 'shock and awe' tactiek , maar ook het inzetten van een nucleair wapen blijft beschikbaar in het arsenaal van mogelijkheden.

Of we het nu hebben over de acties in Somalië, Jemen, Afghanistan of Pakistan, - is het terecht om deze executies per drones, oorlog te noemen?

Er is hier helemaal geen sprake van een oorlog waarin geüniformeerde legers tegenover elkaar staan, met ongeveer gelijkwaardige bewapening en waar terreinwinst en overwinning het doel zijn. In deze 'asymmetrische oorlog' hebben bombardementen niet het doel bruggen, communicatie te verwoesten of industrie plat te leggen. Dus ook het opzettelijk aanhalen van terreur-bombardementen (Groenhuijsen) zoals die van Rotterdam (nee, dat waren geen brandbommen), Londen (ook niet, afgezien van de paar eersten, ter illuminatie) , Dresden (dát waren nou wel brandbommen en een oorlogsmisdaad) of die van Vietnam (één grote oorlogsmisdaad) dragen niet bij tot het bewijzen van een vooruitgang. Immers voor de zuiverheid van de discussie, zou je de vraag moeten stellen stellen:

“Zou het vergelijkbaar strategisch zinvol (terroristisch desnoods) kunnen zijn om bijvoorbeeld Kaboel plat te bombarderen? Om de taliban of Al-Qaida op de knieën te krijgen?”

Het antwoord hierop kan niet anders dan 'nee' zijn.

Het zijn dus niet de drones of intelligente wapensystemen die de aard van het spel dicteren, – het is het formaat van het conflict, in dit geval de 'Kleinkrieg' of 'petite guerre', dat het formaat van de wapens bepaalt.

Zou er een equivalent denkbaar zijn (vanuit klassiek oorlogvoering bekeken) voor het uitschakelen van vijandelijke kopstukken? In WOII werden ook continu pogingen gedaan om nazi-leiders een kopje kleiner te maken. Maar dat gebeurde altijd in de vorm van een aanslag, er is bij mijn weten nooit een Duitse stad platgebombardeerd omdat men vermoedde dat Hitler daar ergens zou zijn. Rare vergelijking? Maar dat is wel wat de drone voorstanders doen – het doen voorkomen of drone aanslagen de moderne variant van klassieke bombardementen zouden zijn. En dat zijn ze niet.
Het zijn maffia - stijl executies.
En je zou ze dan ook daarmee moeten vergelijken. En dan zien we opeens dat de vergelijking zwaar in het nadeel van de drones gaat uitpakken.

De gemiddelde maffia hitman heeft een slagingspercentage van vrijwel 100 %.

Dat maakt hem een goeie en daarom wordt hij telkens weer gevraagd. Van bijkomende schade (collateral damage) is vrijwel nooit sprake. Wat ook het vergrijp van het slachtoffer is, de maffia bazen blijven 'uomini d'onore' of 'mannen van eer', - van vrouwen kinderen en andere bijkomende schade of vergissingen zijn ze niet gediend.

Als we nu dus eens een eerlijke vergelijking gaan maken, en dit bovenstaande maffia-resultaat afzetten tegen de succes rate van de drone-aanslagen, dan blijken die laatste dramatisch slecht uit de bus te komen. In Pakistan bijvoorbeeld kost het maar liefst vijftig burgerlevens voordat er ook maar één high-value target uit de weg wordt geruimd. Dat noem ik bedroevend slecht.

Maar ook de zorgvuldigheid waarmee die term high-value target tot stand komt moet je met een flinke, natte klont zout nemen, want zoals voormalig drone-operator Brandon Bryant onthulde, wist zelfs de CIA (tot voor kort waren dit CIA operaties, straks Pentagon) vaak niets over de beoogde slachtoffers. En dan hebben we het over de z.g. ''signature strikes", waarbij de beslissing tot terminatie genomen wordt op grond van bepaald 'verdacht' gedrag en waarbij de operator dus als politieagent, rechter, jury en beul optreedt.

En waar het vreselijk misging zoals in Datta Kehl, waar tijdens een zakelijke bijeenkomst van stamleiders 40 burgers gedood werden, wordt er naderhand een onderzoek ingesteld, en 'that's it'.

Maar wat overduidelijk is, is dat zelfs na zoveel jaar ervaring, en ondanks de 'superioriteit' en de enorme hoeveelheid intel die met drone-verkenning verkregen wordt, dergelijke vergissingen blijven voorkomen. Want, zoals Mark Mazetti hier (2:26) verwoordt:

"Een drone aanval is slechts zo goed als de inlichtingen die achter de eigenlijke aanval zitten"

Feitelijk doet het 'platform' waar vandaan een slimme bom of een Hellfire raket afgeschoten/afgeworpen wordt er bar weinig toe . Of dat nou een Apache helicopter gunship, Lockheed F-117 Nighthawk, of een Predator of Reaper-drone is, vanaf het moment 'go' is de techniek die gebruikt wordt, (aanstippen met een laser-signaal of volkomen laserbestuurd) voor de begeleiding naar het doel identiek. En al is er nog beperkte mogelijkheid om bij te sturen dan wordt die alleen gebruikt om het projectiel dichter bij het doel te krijgen. Stel dat je een seconde voor inslag ziet dat het rebellenhoofdkwartier een kleuterschooltje blijkt te zijn, is er geen tijd meer om van het doel weg te sturen en er is ook geen 'uit' knop aanwezig. 

Hellfire hung on a Predator drone

Kortom , het is zonder meer waar dat de 'slimme bommen' minder omringende schade toebrengen omdat ze minder springstof bevatten en omdat ze meer precisie hebben dan traditionele projectielen.

De bewering echter dat de drones levens besparen, is grotesk. Juist door de afstandelijkheid die door de videogame sfeer opgeroepen wordt, plus het overmatig vertrouwen in de techniek, wordt er waarschijnlijk lichtvaardiger op de lanceerknop gedrukt dan bij een 'echte' gevechtssituatie. En, bij een foute beslissing is de bijkomende schade, de 'collateral damage' even groot.
Zoals de 403 burgers ondervonden die 1991 in Bagdad's Al-Amiriya schuilkelder dekking zochten voor Amerikaanse precisiebombardementen en door de vernietigende werking van twee lasergestuurde 'smart bombs' in stukken werden gereten, geroosterd werden, of levend gekookt werden door de inhoud van een gescheurde watertank, en wilden dat die bommen wat minder precies waren geweest...

Of de 290 passagiers die aan boord waren van 'Iran AIR Flight 655' die in 1988 door een vergissing uit de lucht werden geschoten (met chirurgische precisie, dat wel) door de USS Vincennes.

Om maar te zwijgen van de vele, vele vergissingen die al gemaakt zijn bij drone- aanslagen, of het nou Jemen, Somalië, Afghanistan, Libië of Pakistan betreft.
Het heeft dan ook weinig zin om in te gaan op het cijfermateriaal waar William Saletan in Slate mee aan komt zetten. Hij gebruikt overheidscijfers die niet betrouwbaar zijn omdat de VS ieder dodelijk slachtoffer in de categorie 'man en strijdersleeftijd', als militant beschouwd. Voor wat de cijfers over Pakistan bijvoorbeeld betreft, constateert een nieuw onderzoek van de Columbia Law School's Human Rights Insitute dat het aantal Pakistaanse burgers dat gedood wordt bij drone aanslagen "aanzienlijk en consequent onderschat wordt door de statistiekbureau's die proberen de plaats van de overheid over te nemen bij de schatting van slachtoffers "

Daarnaast hanteert hij (net als Groenhuijsen doet in zijn artikel) bijvoorbeeld het 120.000 getal als het aantal burgerslachtoffers van de Irak oorlog. Een getal dat dichter bij de 1 tot 1,5 miljoen hoort te liggen.

Niet dat dit soort details iets uit kan maken.

Uit niets dat wat Saletan aanvoert komt een bewijs naar voren dat drones hun werk beter doen dan hun equivalent, de Apache helikopter of andere bemand vliegend materieel. Dat zou ook niet logisch zijn want, zoals al eerder aangevoerd, de drones zijn vliegtuigen zonder cockpit en het zijn de Hellfire's en de Paveway II's die het vuile werk doen.

'Maar de drones geven ongekend goede visuele informatie.'

Nee hoor, integendeel. Lees maar:

"Predator piloten hebben het besturen van het vliegtuig beschreven als vliegen terwijl je door een rietje tuurt. Dit is nogal een verandering van het besturen van een conventioneel vliegtuig vanuit de cockpit. Predator piloten moeten vertrouwen op de onboard camera's om te zien wat er gaande is rondom het vliegtuig. Voor de bemanning is het een afweging tussen het nadeel van een beperkt zicht en de duidelijke plus van persoonlijke veiligheid.” 

Afsluitend: Het valt niet te ontkennen dat het gebruik van drones in bepaalde gevechtssituaties voordelen biedt, vooral ten opzichte van de veel snellere straaljager. Maar dat neemt niet weg dat gevechtssituaties niet altijd te voorspellen zijn. Waar snel ingrijpen vereist is, blijft het inzetten van een straaljager de eerste keus.

Het 'preëmptief' liquideren van enkele bekende militanten en burgers waarvan een verdenking bestaat dat het wel eens 'opstandelingen' zouden kunnen zijn, is de core business van Predators en de Reapers. En de enige interesse die bestaat om levens te redden is die van Amerikaanse piloten. En pas in de tweede plaats die van burgerslachtoffers, zodra die eens nieuwswaardig item dreigen te gaan worden.

Het fiasco van deze vorm van drone-aanslagen wordt misschien nog wel het best geïllustreerd door

de getuigenis van de Jemenitische Farea al-Muslimi voor een gerechtelijke hoorzitting van de Amerikaanse Senaat: Hij vertelde de senatoren dat de drones "nadelige gevolgen hebben voor de pogingen om de harten en geesten te winnen," en voegde eraan toe dat de drones nu "het gezicht van Amerika" voor veel Jemenieten is geworden.
"Wat gewelddadige militanten niet eerder was gelukt, bereikt één drone-aanslag in een oogwenk," zei hij.

Dit werk is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie