Dit artikel verscheen een
paar dagen terug in o.m.
Counterpunch. Het betreft een interview van
Eric Bailey met Noam Chomsky. Ik heb het zo goed als ik kan vertaald
en waar nodig bepaalde woorden en begrippen die verdere uitleg
behoeven voorzien van een * en als voetnoot opgenomen aan het eind
van het artikel.
Professor Noam Chomsky is
een professor en hoogleraar (emeritus) op de afdeling Taalkunde &
Filosofie aan het 'Massachusetts Institute of Technology' (MIT). Hij
volgde zijn opleiding bij de Universiteit van Pennsylvania en aan de
Harvard University als een Harvard Junior Fellow. Hij behaalde zijn
doctoraat taalkunde aan de Universiteit van Pennsylvania in 1955. In
de 57 jaren daarna doceerde hij aan het MIT. Naast zijn academische
werk in de taalkunde, verwierf professor Chomsky naam als politiek
activist en filosoof , die in 1967 landelijke bekendheid kreeg
vanwege zijn verzet tegen de oorlog in Vietnam en heeft zich
sindsdien regelmatig uitgesproken tegen het Amerikaanse buitenlandse
en binnenlandse beleid en de Amerikaanse mainstream massamedia.
Tussen zijn academische carrière en zijn werk als politiek activist
en dissident, publiceerde hij meer dan 100 boeken. Aan de vooravond
van de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2012 , besprak hij met
Eric Bailey van 'Torture Magazine' de mensenrechtenreputatie onder de
regering van president Obama en het militaire interventiebeleid dat
toegenomen lijkt te zijn tijdens de Arabische lente.
EB: De Amerikaanse
presidentsverkiezingen zijn nabij en de laatste vier jaar lieten
aanzienlijke veranderingen zien in het Amerikaanse federale beleid
met betrekking tot de mensenrechten. Een van de weinige voorbeelden
van samenwerking tussen de Democratische en Republikeinse partijen in
de afgelopen vier jaar is het passeren van de 'National Defense
Authorization Act' (NDAA) van 2012. Dit wetsvoorstel heeft het
Amerikaanse leger de macht gegeven om Amerikaanse burgers te
arresteren, voor onbepaalde tijd, zonder aanklacht, proces, of enige
andere vorm van een behoorlijke rechtsgang en de regering-Obama is en
blijft in een voortdurende juridische strijd verwikkeld om te
voorkomen dat dit door het Federale Hof als ongrondwettelijk
verklaard zal worden. Obama gaf toestemming voor de moord op drie
Amerikaanse burgers, met inbegrip van Anwar al-Awlaki en zijn
16-jarige zoon, weliswaar alle leden van Al Qaida, maar allemaal
zonder rechterlijke toetsing. Daarnaast blijft de Guantanamo Bay
gevangenis open, werd de Patriot Act verlengd, en de TSA* werd met sneltreinvaart uitgebreid.
Wat is uw mening over de mensenrechtensituatie in Amerika over de
afgelopen vier jaar en kunt u het beleid van Obama te vergelijken met
die van zijn voorganger, George W. Bush?
NC: Obama's beleid is
ongeveer hetzelfde als dat van Bush, al zijn er enkele kleine
verschillen, maar dat is geen grote verrassing. De Democraten
steunden het Bush beleid. Er waren enkele bezwaren op veelal
partijgebonden gronden, maar voor het grootste deel steunden zij zijn
beleid en het is niet verwonderlijk dat ze dat zijn blijven doen. In
sommige opzichten is Obama zelfs verder gegaan dan Bush. De NDAA, die
je noemde, werd niet geïnitieerd door Obama, (toen het door het
Congres kwam, zei hij dat hij het niet mee eens was en het niet zou
implementeren), maar hij tekende toch voor deze wet en sprak niet
zijn veto uit. Het werd doorgedrukt door haviken, met inbegrip van
Joe Lieberman en anderen. Er is in feite helemaal niet veel
veranderd. Het slechtste deel van de NDAA is dat het classificeerde -
of rechtmatig maakte - wat al een regelmatige praktijk was. De
praktijken waren niet significant verschillend. Dat ene deel dat
publieke aandacht kreeg is waarover jij nu spreekt , het deel dat de
onbeperkte detentie van Amerikaanse burgers mogelijk
maakt, maar waarom het
toestaan van onbeperkte detentie van willekeurig wie? Het is een
grove schending van de fundamentele mensenrechten en burgerrecht, die
terugvoert tot aan de Magna Carta in de 13e eeuw, dus het is een zeer
ernstige aanval op de elementaire burgerrechten, zowel onder Bush en
onder Obama. Beide politieke partijen steunen het!
Wat het moorden betreft is
onder Obama de wereldwijde moordcampagne sterk toegenomen. Hoewel het
is een initiatief van Bush was, is het uitgebreid onder Obama en en
omvat nu ook Amerikaanse burgers, weer met tweepartijdige steun en
met niets meer dan wat lichte kritiek, want het was een Amerikaan.*
Maar nogmaals, waarom zou je het recht hebben om iemand te
vermoorden? Stel bijvoorbeeld dat Iran leden van het Congres zou
vermoorden die opriepen tot een aanval op Iran. Zouden we dat normaal
vinden? Dat zou veel meer gerechtvaardigd zijn, maar natuurlijk
zouden we dat zien als een oorlogsdaad. De echte vraag is, waarom
iemand vermoorden? De regering heeft het overduidelijk gemaakt dat de
moorden persoonlijk zijn goedgekeurd door Obama en de criteria voor
die moorden zijn erg vaag. Als een groep mannen ergens waargenomen
zijn door een drone die, laten we zeggen, iets in een vrachtwagen aan
het inladen zijn, en er enige verdenking zou bestaan dat het
misschien militanten zijn, dan is het prima om ze te doden en ze als
schuldig te beschouwen, tenzij ze later onschuldig blijken te zijn.
Dat is de formulering die de Verenigde Staten gebruiken en het is
zo'n grove schending van de fundamentele rechten van de mens dat het
nauwelijks te bespreken valt.
De vraag betreffende
'correcte rechtsgang' is wel degelijk ter sprake gekomen, omdat de VS
wel een grondwet heeft die zegt dat niemand wordt beroofd van hun
rechten zonder een juridisch correcte rechtsgang - opnieuw, dit gaat
terug tot de 13e eeuw in Engeland - dus rees de vraag, "Hoe zit
het met een juridisch correcte rechtsgang? " De
procureur-generaal van Obama's ministerie van Justitie, Eric
Holder, legde uit dat er sprake was een correcte rechtsgang in deze
zaken, omdat deze binnen de regering vooraf besproken waren. Dat is
niet eens een slechte grap! De Britse koningen uit de 13e eeuw zouden
dit hebben toegejuicht. "Zeker, als we erover praten is dat een
correcte procedure." En dat, nogmaals, werd zonder enige
controverse aangenomen.
In feite, kunnen we
dezelfde vraag stellen over de moord op Osama Bin Laden. Let op dat
ik de term "moord" gebruik. Wanneer zwaar bewapende
elitetroepen een verdachte, ongewapend en weerloos, vergezeld van
zijn vrouwen te pakken krijgen, hem vervolgens neerschieten en hem
doden en zijn lichaam - zonder een autopsie - dumpen in de oceaan, is
dat regelrechte moord. Let ook op dat ik "verdachte" zei.
De reden hiervoor is vanwege een ander rechtsbeginsel, dat ook terug
gaat tot de 13e eeuw - dat een mens onschuldig wordt gehouden tot het
tegendeel bewezen is. Voor die tijd is hij een verdachte. In het
geval van Osama Bin Laden, heeft de Verenigde Staten hem nooit
formeel in staat van beschuldiging gesteld over 9/11 en een deel van
de reden was dat men niet wist of hij verantwoordelijk was. In feite,
acht maanden na 9/11 en na de meest intensieve onderzoek in de
geschiedenis, legde de FBI uit dat zij vermoedde dat het 9/11 complot
werd uitgebroed in Afghanistan, (geen vermelding van Bin Laden) en
uitgevoerd werd in de Verenigde Arabische emiraten, Duitsland, en
natuurlijk de Verenigde Staten. Dat is acht maanden na de aanval en
er is niets inhoudelijks dat ze sindsdien hebben ontdekt dat deze
verdenking versterkt. Mijn eigen veronderstelling is dat de
verdenking vrijwel zeker correct is, maar er is een groot verschil
tussen het hebben van een zeer zeker geloof en het aantonen van
iemands schuld. En zelfs als hij schuldig zou zijn, had hij opgepakt
moeten worden en voorgeleid aan een rechter. Dat is Britse en
Amerikaanse wetgeving die terug te gaan is voor acht eeuwen. Hij is
niet de bedoeling om te worden vermoord en het lichaam gedumpt zonder
een autopsie, maar niettemin is de bijval hiervoor bijna universeel.
In feite schreef ik een van de weinige kritische artikelen hierover
en mijn artikel werd zwaar veroordeeld door commentatoren langs het
hele spectrum, inclusief die van links, want de moord was zo
overduidelijk gerechtvaardigd, omdat we hem verdachten van het plegen
van een misdaad tegen ons. En dat zegt iets over de belangrijke, zou
ik zeggen, "morele degeneratie" die voorkomt in de hele
intellectuele klasse. En ja, Obama heeft dit voortgezet en in sommige
opzichten uitgebreid, maar dat komt nauwelijks als een verrassing.
De verrotting zit veel
dieper dan dat.
EB: Het is iets meer dan
10 jaar na de publicatie van de regering-Bush "Torture memo's".
Deze memo's zorgden voor een wettelijke rechtvaardiging voor de
marteling van gedetineerden door de CIA in verband met de "War
on Terror." De inhoud van de memo's zijn huiveringwekkend en
hebben internationaal voor een nieuwe discussie over marteling
gezorgd. Ondanks alle beloftes van president Obama om de illegale
detentiecentra te sluiten, lijkt het erop dat "black site"
activiteiten nog steeds voorkomen. Wat zijn uw opvattingen over deze
detentiecentra en marteling door de CIA ? Wat denkt u tevens over de
belofte van Obama over de CIA hervormingen in 2008 en hoe heeft de
werkelijkheid van zijn presidentschap zich verhouden tot deze
beloften?
NC: Er zijn een aantal
presidentiële orders waaruit afkeuring blijkt voor de meest extreme
vormen van marteling, maar Bagram* blijft open en wordt niet
geïnspecteerd. Dat is waarschijnlijk het ergste in Afghanistan.
Guantanamo is nog steeds open, maar het is onwaarschijnlijk dat er
ernstige martelingen gaande zijn in Guantanamo. Er is gewoon te veel
controle. Er zijn militaire juristen aanwezig en bewijzen komen met
regelmaat naar buiten, dus ik vermoed niet dat dat nog steeds een
martelkamer is, maar het is nog steeds een illegale detentiekamer, en
Bagram en wie weet hoeveel andere zijn nog steeds in gebruik. De
"rendition" praktijken lijkt niet op het zelfde niveau door
te gaan, maar dat was het tot voor kort nog wel.
'Rendition' is gewoon het
verzenden van mensen naar het buitenland om te worden gemarteld.
Eigenlijk is dat ook uitgesloten door de Magna Carta - het fundament
van het Anglo-Amerikaanse recht. Het is uitdrukkelijk uitgesloten
iemand overzee te sturen om te worden gestraft en gemarteld. En niet
alleen de Verenigde Staten maakten zich daar schuldig aan. Het is
gebeurd in heel West-Europa. Groot-Brittannië heeft deelgenomen.
Zweden heeft deelgenomen. Het is een van de redenen voor een groot
deel van de zorgen over de uitlevering van Julian Assange aan Zweden.
Canada is betrokken, net zoals Ierland, maar het siert Ierland dat
het een van de weinige plekken was waar er massale burgerprotesten
waren tegen het gebruik van Shannon Airport voor de CIA
transfers. In de meeste landen is er weinig protest of werd er met
geen woord over gesproken. Ik weet niets van recente gevallen dus
misschien wordt dit beleid niet meer toegepast, maar het zou me niet
verbazen als het nog steeds gebeurde.
EB: Als we de VS even
verlaten, het Midden-Oosten heeft altijd al bol gestaan van
mensenrechtenschendingen, maar de onrust van de Arabische lente heeft
bijgedragen tot een intensivering van dergelijke misbruiken in vele
landen. Waar de dictaturen in Tunesië en Egypte werden verdreven
zonder dat deze tot een burgeroorlog hebben geleid, hebben we in
landen als Libië, Syrië en Jemen hevige gevechten gezien. Wat het
Amerika en de NAVO aandeel betreft is het gewoonweg alweer een andere
militaire interventie met de Libische burgeroorlog en is het alleen
de koppigheid van Rusland en China die een soortgelijke interventie
hebben verhinderd in Syrië. In beide gevallen hebben de rebellen
gevraagd, zelfs gesmeekt, om de Amerikaanse en Europese hulp met hun
oorlogsinspanningen, maar hebben bewezen absoluut niet geïnteresseerd
te zijn in onderhandelde schikkingen met hun dictatoriale
tegenstanders, zelfs wanneer hulp van buitenaf uitblijft. Wat is uw
mening over militaire interventies, zowel de interventie die we zagen
in Libië en degene waarom gevraagd wordt in Syrië? Is het moreel
verantwoord om het leven van mensen uit Texas en Louisiana in de
waagschaal te stellen voor de interne conflicten van Libiërs en
Syriërs? Omgekeerd, kan weigeren in te grijpen worden goedgepraat
als hele steden, zoals Misrata, Benghazi, Aleppo en Homs werden of
worden bedreigd met totale vernietiging en tienduizenden burgers
worden gedood?
NC: Nou, laten we beginnen
met Syrië. Het enige waarover ik het niet met je eens ben is dat ik
ten zeerste betwijfel dat Rusland en China iets te maken hadden met
het uitblijven van een Amerikaanse of westerse militaire interventie
in Syrië . Ik heb zelfs een sterk vermoeden dat de Verenigde Staten,
Groot-Brittannië en Frankrijk het Russische veto hebben verwelkomd,
want dat gaf hen een excuus om niets te doen. Nu kunnen ze zeggen:
"Hoe kunnen we iets doen? De Russen en de Chinezen hebben het
veto! " In feite, als ze hadden willen ingrijpen, zouden zij
zich op geen enkele manier iets hebben aangetrokken van een Russisch
of Chinees veto. Dat laat de geschiedenis duidelijk zien, maar ze
wilden niet ingrijpen en ze willen nu niet ingrijpen. De strategische
commandocentra van de militaire-en inlichtingendiensten zijn er
gewoon sterk tegen gekant. Sommigen zijn er tegen vanwege technische,
militaire redenen, en anderen omdat ze niet zien wie ze kunnen
ondersteunen t.b.v. hun belangen. Ze zijn niet bijzonder gesteld op
Assad, ook al sloot hij min of meer goed aan bij Amerikaanse en
Israëlische belangen, maar ze zijn evenmin gesteld op de oppositie,
vooral hun islamistische elementen, zodat ze liever aan de zijlijn
blijven staan. Het is een beetje interessant dat Israël niets doet.
Ze zouden niet veel hoeven te doen. Israël zou gemakkelijk troepen
kunnen mobiliseren in de Golan Heights (Syrisch grondgebied dat
Israël illegaal geannexeerd heeft). Ze zouden daar troepen kunnen
mobiliseren, op slechts ongeveer 60 kilometer van Damascus, die Assad
zouden dwingen de militaire troepen te sturen naar de grens aan en
trekt ze uit de buurt van gebieden waar de rebellen actief zijn. Dus
dat zou directe steun voor de rebellen zijn, maar zonder een schot te
lossen en zonder de grens te overschrijden.
Maar er is geen sprake van
en ik denk dat dat aangeeft dat Israël, de Verenigde Staten en hun
bondgenoten gewoonweg geen stappen willen nemen dat het regime zal
ondermijnen, gewoon uit eigen belang. Een humanitair aspect speelt
hierin geen enkele rol.
Wat Libië betreft, moeten
we een beetje voorzichtig zijn, want er waren twee interventies in
Libië. De eerste was onder de auspiciën van de Verenigde Naties.
Dat is VN-resolutie 1973. Deze resolutie riep op tot een no-fly zone,
een wapenstilstand, en de start van de onderhandelingen en
diplomatie.
EB: Dat was de
interventie, waarvoor als motivatie werd opgegeven dat het om het
voorkomen van de vernietiging van Benghazi zou zijn?
NC: Nou, we weten niet of
Benghazi zou worden vernietigd, maar er werd om gevraagd om een
mogelijke aanval op Benghazi te voorkomen. Je kunt er over
discussiëren hoe waarschijnlijk die aanval was, maar persoonlijk had
ik het gevoel dat dit legitiem was - om te proberen mogelijke
wreedheden te stoppen. Maar die interventie duurde ongeveer vijf
minuten. Bijna onmiddellijk overtraden de NAVO-machten (Frankrijk en
Groot-Brittannië voorop en de Verenigde Staten volgend) radicaal de
resolutie, en groeiden uit tot de luchtmacht van de rebellen. De
resolutie rechtvaardigt dat op geen enkele manier. Het deed een
oproep tot "de nodige maatregelen" om burgers te
beschermen, maar er is een groot verschil tussen de bescherming van
burgers en de luchtmacht voor de rebellen zijn.
Misschien hadden we aan de
kant moeten staan van de strijdende rebellen. Dat is een aparte
vraag, maar dit was vrij duidelijk in strijd met de resolutie. Het
gebeurde zeker niet vanwege een gebrek aan alternatieve opties.
Gaddafi bood een wapenstilstand aan. Of hij het meende of niet weet
niemand, omdat het gelijk afgewezen werd.
Overigens was het grootste
deel van de wereld fel gekant tegen dit pact. Er was vrijwel geen
steun voor. De Afrikaanse Unie (Libië is immers een Afrikaans land)
was er gelijk fel op tegen, riep op tot een wapenstilstand, en stelde
zelfs voor om troepen van de Afrikaanse Unie in te zetten om te
proberen het conflict te beheersen.
De BRICS-landen, de
belangrijkste van de ontwikkelingslanden, (Brazilië, Rusland, India,
China en Zuid-Afrika) die op dat moment toevallig een conferentie
hadden en fel gekant waren tegen de NAVO-interventie riepen op tot
stappen in de richting van diplomatie, onderhandelingen, en een
wapenstilstand. Egypte, naast de deur, nam niet deel. Binnen de NAVO
weigerde Duitsland om deel te nemen. Italië weigerde ook, in het
begin, hoewel ze later wel meededen. Turkije hield zich afzijdig.
Later sloten ook zij zich aan, maar in eerste instantie waren ze
tegen de interventie. In het algemeen was de actie vrijwel eenzijdig.
Het waren de traditionele imperialistische machten (Frankrijk,
Groot-Brittannië en de Verenigde Staten), die tussenbeide kwamen.
Het liep in feite uit op
een humanitaire ramp. Misschien zou toch zijn gebeurd, maar het heeft
er zeker toe geleid, vooral aan het einde met de aanvallen op
BaniWalid en Sirte, de laatste pro-Gadaffi bolwerken. Zij zijn het
belangrijkste centrum van de grootste stam van Libië, de Warfalla
stam. Libië is een zeer verdeelde tribale samenleving, zij zijn een
belangrijke stam, en dit was hun thuisbasis. Velen van hen waren hier
behoorlijk bitter over. Zou het zijn opgelost door middel van
diplomatie en onderhandelingen op de manier waarop de Afrikaanse Unie
en BRICS-landen hadden voorgesteld? We weten het niet.
Het is ook opmerkelijk dat
de International Crisis Group, dat is de belangrijkste,
niet-gouvernementele organisatie die zich bezighoudt met aanhoudende
conflicten en crises in de hele wereld, en zeer zeer gerespecteerd
is, ook tegen interventie was. Ze waren sterk voor onderhandelingen
en diplomatie. Echter, de positie van de Afrikaanse Unie en van
anderen werd nauwelijks gerapporteerd in het Westen. Wie maakt het
wat uit wat ze zeggen? In feite, als er al melding van werd gemaakt
dan was het op geringschattende wijze, door erop te wijzen dat dat
deze landen nauwe banden hadden met Gaddafi . Dat is feitelijk juist,
maar datzelfde gold ook voor Groot-Brittannië en de Verenigde
Staten, tot het eind aan toe.
Hoe dan ook heeft de
interventie plaatsgevonden en nu hoopt men op het beste, maar het is
niet een erg fraai plaatje. U kunt een verslag er over lezen in de
laatste uitgave van de London Review of Books door Hugh Roberts, die
op dat moment de Noord-Afrikaanse directeur van de International
Crisis Group was en zich gespecialiseerd heeft in de regio. Hij
verzette zich tegen de interventie en omschrijft de resultaten als
een tamelijk hopeloze chaos die de hoop ondermijnt voor een eventuele
opkomst van een soort verstandig, democratisch, nationalisme.
Dus dat was niet zo mooi,
maar hoe zit het met andere landen? Nou, de landen die het meest van
belang zijn voor de Verenigde Staten en het Westen in het algemeen,
zijn de olie-dictaturen en zij blijven zeer stabiel. Er waren
pogingen om te proberen zich aan te sluiten bij de Arabische lente,
maar ze werden verpletterd, zeer hard, zonder een woord van de
westerse mogendheden. Soms was het heel gewelddadig, zoals in het
oosten van Saoedi-Arabië en in Bahrein, meestal sjiitische gebieden,
maar het resulteerde in hooguit een tik op de pols door de Westerse
mogendheden. Ze wilden duidelijk dat de olie-dictaturen bleven. Dat
is het centrum van hun macht.
In Tunesië dat
grotendeels onder Franse invloed stond, steunden de Fransen de
dictatuur tot het einde. In feite steunden ze die nog steeds nadat
demonstraties in volle gang waren in het land. Tot slot, op het
laatste moment, gaven ze toe dat hun favoriete dictator moest gaan.
In Egypte, waar de Verenigde Staten en Groot-Brittannië de
belangrijkste invloeden waren, was het hetzelfde. Obama steunde de
dictator Mubarak tot vrijwel het laatste moment - tot het leger zich
tegen hem keerde. Het werd onmogelijk om hem nog verder te steunen,
zodat ze er bij hem op aandrongen weg te gaan en een overgang naar
een soortgelijk systeem te maken.
Dit alles is vrij
routinematig. Dit is de standaard procedure voor het omgaan met een
situatie waarin je favoriete dictator in de problemen komt. Het ene
geval volgt het andere op. Wat je in dat geval doet is het steunen
van de dictator tot het einde, ongeacht hoe wreed en bloedig hij is.
Dan, als het onmogelijk wordt, stel, omdat het leger of de business
classes zich tegen hem hebben gekeerd, leidt hem dan
voorzichtig ergens heen, (soms met de helft van de overheid schatkist
in zijn zak) verklaar uw liefde voor de democratie, en probeer het
oude systeem te herstellen. Dat is zo ongeveer wat er gebeurt in
Egypte.
* TSA -
luchtvaart en transport
beveiligingsdienst
* Anwar al-Awlaki was een imam en Amerikaans staatsburger die in 2011 in Jemen om het leven kwam door een drone aanval. Twee weken later werd ook zijn 16-jarige zoon op dezelfde wijze vermoord.
* Bagram - Bagram Air Base, een gote Amerikaanse legerbasis in Afghanistan met detentiefaciliteiten.
Dit werk is gelicenseerd onder een
Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie