Verdwijnend poolijs en de doos van Pandora

Russische wetenschappers ontdekten dat er op de zeebodem van de Noordelijke IJszee grote 'fonteinen' zijn ontstaan die in de toekomst enorme hoeveelheden methaan in de atmosfeer zouden kunnen kunnen gaan spuien. Vanwege de inkrimping van het Noordpoolijs zal er in de komende tijd steeds meer open water vrijkomen dat dit gevaarlijke gas voorheen ingesloten hield.

Al eerder was er onrust ontstaan omdat door het smelten van de permafrost grote hoeveelheden methaan dreigden vrij te komen. Het gebied met permafrost (grond die constant bevroren blijft) beslaat zo'n 20 % van de aarde en vinden we in Alaska en Siberië. 

In het Russische deel van Arctisch permafrost, dat zich uitstrekt vanaf het vasteland tot aan het relatieve ondiepe zeebodem van de Oost-Siberische Arctische Plaat, liggen honderden miljoenen tonnen methaangas opgesloten. Methaan wordt wel sneller door het milieu afgebroken dan andere broeikasgassen maar plotseling vrijkomen van dit spul zou een ecologische ramp zijn en opwarming van de aarde enorm doen versnellen.  

Methaan is het spul wat bijvoorbeeld door koeien geproduceerd wordt en is 20 keer zo gevaarlijk als CO2. Het is een wezenlijk onderdeel van het probleem met de broeikasgassen die verantwoordelijk zijn voor de klimaatverandering van de aarde. Er wordt ook aangenomen dat methaan een nog dringender probleem is dan CO2.. Jaarlijks produceert de wereldwijde veestapel meer broeikasgassen dan het autoverkeer. Sinds 1750 is de hoeveelheid methaan in de lucht meer dan verdubbeld.

Nu zijn er wel manieren om van de nood een deugd te maken door bijvoorbeeld de aanwezige methaan en CO2 te gebruiken om er een relatief schone brandstof van te maken of methaanhydraat te gaan gebruiken, maar voorlopig zijn de winningskosten en de hoge energie die nodig is om dergelijke brandstoffen te produceren een belangrijke belemmering. Daarnaast praten we opnieuw over gebruik van fossiele brandstof en dat is eigenlijk niet de weg die we op willen.

Het is jammer dat er nog steeds conservatieve complotdenkers zijn die het idee promoten dat er sprake is van een klimaat-zwendel of hoax. Of libertariërs die uiteraard tegen elke vorm van klimaatregelgeving zijn omdat dat als inmenging door de staat wordt gezien, hetgeen de werking van een vrije markt teveel verstoort.  

Terwijl er wel degelijk ook veel zinnige kritiek geleverd kan worden op de huidige (neoliberale) aanpak d.m.v. de handel in emissierechten. Door het zakenleven te prikkelen met financiële voordeeltjes zou er een lucratieve markt ontstaan in schonere energie, maar de praktijk toont aan dat bedrijven – in hun jacht op deze voordeeltjes – vaak juist elders in de wereld aanzetten tot nog meer uitstoot. In India bijvoorbeeld komt er bij een fabriek veel schadelijk HFC-23 gas vrij. Westerse bedrijven investeren vervolgens in een daarnaast gelegen fabriek die deze schadelijke stof verbrandt waarmee emissie-punten te behalen zijn. Gevolg: Er ontstaan in India méér vervuilende industrie, het investerende bedrijf verdient ook nog eens aan die fabriek en het kan in eigen land doorgaan met de bestaande vervuiling.

Wat dan in beginsel als een win-win situatie werd voorgespiegeld blijkt dan ook uit te lopen op een beurs-spelletje waarbij de bedrijven winnen en de enige verliezer het milieu is. En dat zal zo blijven zolang we toestaan dat financieel-economische machten directe invloed hebben in de politieke besluitvorming.

Dit werk is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie