Het artikel
'The Ukraine, Corrupted Journalism, and the Atlanticist Faith' van Karel van Wonderen
heeft nogal wat losgemaakt. Terecht, overigens. Het is
ronduit beangstigend om de uniformiteit van de berichtgeving in de
Europese, en vooral Nederlandse media te zien over het conflict in
Oekraïne. En dat is niet te verklaren als zijnde het gevolg van de
ramp met de MH17; die pro Euromaidan en anti-Poetin houding was al
ruim voor die tijd aanwezig, zelfs al voor de staatsgreep.
In deze discussie bij het Russische RT zet van Wolferen nog eens zijn
zienswijzen uiteen. Voor wie ze niet kent: Zeer de moeite waard. Het
oorspronkelijk Engelstalig artikel is in het Nederlands onder meer
hier en
hier te lezen.
Het zal dan ook
ongetwijfeld dit artikel geweest zijn dat reden was voor zijn
uitnodiging om aan te schuiven bij een aflevering van CrossTalk van
'Russia Today (RT), de Russische tegenhanger van de propagandazender
CNN die alhier niet weg te denken is op ieder kabelnet of
zenderpakket omdat dat een onderdeel van onze cultuur is. Als van Wolferen
uitgenodigd zou zijn geweest bij CNN zou dat vermoedelijk geen reden
zijn geweest voor Bas Heijne om daarover schriftelijk zijn ongenoegen
over te uiten in
zijn column bij de NRC.
Uit niets blijkt dat
Heijne geluisterd heeft naar de discussie bij CrossTalk of iets
opgestoken heeft van de inhoud van diens essay, het volstaat om de
oud-hoogleraar en oud- correspondent van dezelfde krant waar hij voor
werkt, te veroordelen vanwege zijn optreden bij een eh...
propagandazender.
En dat is jammer
want van Wolferen's essay handelt over het begrip 'Atlantisme'. Hij
waagt het om kritiek te uiten op het geloof, de dogmatische religie,
die voorschrijft dat het transatlantisch huwelijk met Amerika heilig
is, terwijl alles erop wijst – de afluisterschandalen, de 'fuck the
EU' uitspraak, het aansturen op een militaire confrontatie, de
onnodige en onnuttige sancties waarvoor Europa, niet de VS, de prijs
betaald – dat de liefde eenzijdig is. Wat Heijne neerbuigend wegzet
als van Wolferen's 'Amerika obsessie' (daarmee het platgetreden
'anti-amerikanisme' vermijdend), is niets ander dan een dissident
geluid, de oppositie. En ondanks dat van Wolferen in zijn mening niet
alleen staat, zoals dit artikel van John J. Mearsheimer ”Why the Ukraine Crisis Is the West’s Fault" aantoont, blijven deze dissidente geluiden
zeldzaam en is dat des te meer reden om er eens aandacht aan te schenken
.
En het niet blindelings te degraderen tot irrationeel 'geschreeuw',
behalve als je dat met rationele argumenten onderbouwd. Dat lijkt me
wel zo fair.
Heijne erkent wel
heel rationeel dat er in Nederland zich een kloof aan het vormen is
waar het de meningen betreft over de crisis in Oekraïne. Hij erkent
ook dat er meer kanten zijn om tegen de zaak aan te kijken. Dat lijkt
heel gebalanceerd, neutraal en bruggenbouwend. Totdat hij plots een
tijger uit de hoge hoed tovert: Een agressieve tijger, die hoe dan
ook een gevaarlijke tijger blijft, of je hem nu prikt of niet. Raad
eens wie in deze metafoor de tijger is, in de ogen van Bas Heijne?
Yep, 'de Beer' is de tijger.
Niet de EU en de VS, met
de 5 miljard ondersteuning aan een uiteindelijk, gewelddadige
revolutie, niet de nep NGO's als
USAID, NED, Freedom House en
zo'n dertigtal andere westerse
donorprogramma's waaronder
het Open Society Institute van beursmakelaar George Soros die hebben aangezet tot
een gewelddadige revolutie en een voorspelbare
burgeroorlog en als klap op de vuurpijl de dood van 196 Nederlanders
aan boord van vlucht MH17.
Nee, het is de
Russische Beer die voor het gevaar zorgt.
Omdat iedereen dat zegt. In koor.
Bas Heijne zit zelf ook in dat koor en wie niet hetzelfde liedje meezingt
is een pietsie gek. Propaganda, dat is iets voor die malle Ruskie's,
daar doen wij niet aan. RT is een Russische propagandazender en CNN
een betrouwbare nieuwsbron die alléén tijdens de aanloop naar de
Irak oorlog – tijdelijk – er even naast zat...
Irak 'all over
again?' Bas Heijne ziet Nederland 'verdeeld volgens de scherpe
scheidslijnen van de Irak-oorlog'.
Ja maar, wacht even.
Hadden de
critici, de minderheid, dezelfde dissidenten van toen dan niet
gelijk? Was het niet CNN en de al even volgzame vaderlandse media
die de oorlogspropaganda over ons uitgoten en ons voorlogen over de
mogelijke dreiging van Saddam's massavernietigingswapens? Heeft hij
een ander onderzoeksrapport voor zich liggen dan die wij allemaal hebben
kunnen lezen; het rapport van de
commissie Davids waarin de houding
van de Nederland t.a.v. de Irak-oorlog scherp veroordeeld werd? Met andere woorden; hebben wij niet
alle redenen om wantrouwig te zijn als het op Amerikaanse bewijzen
aankomt die een oorlog zouden kunnen veroorzaken?
"Tragisch dat zo’n
intelligente man zo verblind is geraakt door zijn Amerika-obsessie.
Die harde kritiek sneed hout tijdens de Irak-oorlog, maar ze is nu
zelf verhard tot ideologie.”
Opnieuw, wacht even. De leugens die
ons verteld werden, de leugens die ons in een misdadige oorlog
gestort hebben, een oorlog die aan een miljoen mensen het leven heeft
gekost, anderhalf miljoen ontheemden, die een aanhoudende
burgeroorlog heeft veroorzaakt. De kritiek daarop – die moeten we
vergeten? “Get over it already”, “Der Krieg, das war damals”,
“Doorlopen, niets te zien”. Stel je voor dat je blijft aandringen
op berechting van (oorlogs)misdaden, sancties opleggen aan media die
zich willens en wetens en aantoonbaar schuldig hebben gemaakt aan
oorlogshitserij, eerlijke processen voor verdachten, i.p.v.
liquidaties – is dat een ideologie? Een functionerende rechtsstaat
willen, een staat waarin misdaden bestraft worden, is dat een soort
van misplaatste ideologie?
Of is het niet
eerder zo dat het Bas Heijne zelf is die dingen door elkaar haalt
omdat hij zozeer verhard is geraakt door de vele
mensenrechtenschendingen in Rusland, liquidaties van journalisten en
activisten, de homohaat en Poetins anti-homo wet, de
arrestatie van Greenpeace activisten en ga zo maar door, dat het voor
hem haast vanzelfsprekend is dat zo'n plebejer ook wel schuldig moet
zijn aan de ramp met de MH17. Daar lijkt het wel op als je
dit emotionele artikel van zijn hand terugleest waarin
Heijne kan het
moeilijk verwerken dat de strijdlustige taal ineens zoveel minder
lijkt te zijn; die moed ineens, zoveel principes, zoveel
eenheid , hij lijkt zich met enige weemoed af te
vragen waar het mis ging: Waarom toch werd de fittie in de kiem
gesmoord? Als of er met een regelrechte oorlog over de rug van
Oekraïne, terreinwinst te behalen zou zijn geweest op het gebied van
mensenrechten en homo-acceptatie. Over realiteitszin gesproken.
Het is een misvatting dat
het om een strijd tussen ideologieën gaat. Daar is geen sprake van,
het Rusland van vandaag is een feodaal geleid gangsterimperium, en
wij hier in Amerika (america'R'us, zeker na de TTIP) leven in
een oligarchie, zoals door Martin Gilens (Princeton) en Benjamin Page
(Northwestern) zo overtuigend werd beargumenteerd.
(pdf)
Daar zit dus niet zo veel
tussen. Veel minder in in ieder geval dan gesuggereerd wordt.
De VS en Rusland zijn geen
opponenten maar elkaars concurrenten. De bevrijding van Oekraïne is
niets meer dan een 'corporate take over' een gewelddadig zakengeschil
tussen rivaliserende boevenbendes. Idealisme heeft er geen zak mee te
maken.
De hele zaak is inmiddels
al zo rampzalig uit de hand gelopen dat het beste wat er nog uit te
halen is, geen Derde Wereldoorlog is. En in die sfeer kan ik wel
begrijpen als Harry van Bommel zo'n uitglijder maakt met zijn
'landverrader' verwijt richting Jacques Monasch. Dat kan met een
'sorry' opgelost worden. Dat is peanuts vergeleken met de schade die
aangericht wordt door oorlogshitsers die willens en wetens op een
confrontatie aansturen. Die zijn er na afloop van de Irak oorlog al
veel te gemakkelijk van af gekomen. Dat mag geen tweede keer
gebeuren.