Oekraïne, de kloof en landverraders

Het artikel 'The Ukraine, Corrupted Journalism, and the Atlanticist Faith' van Karel van Wonderen heeft nogal wat losgemaakt. Terecht, overigens. Het is ronduit beangstigend om de uniformiteit van de berichtgeving in de Europese, en vooral Nederlandse media te zien over het conflict in Oekraïne. En dat is niet te verklaren als zijnde het gevolg van de ramp met de MH17; die pro Euromaidan en anti-Poetin houding was al ruim voor die tijd aanwezig, zelfs al voor de staatsgreep. In deze discussie bij het Russische RT zet van Wolferen nog eens zijn zienswijzen uiteen. Voor wie ze niet kent: Zeer de moeite waard. Het oorspronkelijk Engelstalig artikel is in het Nederlands onder meer hier en hier te lezen. 

Het zal dan ook ongetwijfeld dit artikel geweest zijn dat reden was voor zijn uitnodiging om aan te schuiven bij een aflevering van CrossTalk van 'Russia Today (RT), de Russische tegenhanger van de propagandazender CNN die alhier niet weg te denken is op ieder kabelnet of zenderpakket omdat dat een onderdeel van onze cultuur is. Als van Wolferen uitgenodigd zou zijn geweest bij CNN zou dat vermoedelijk geen reden zijn geweest voor Bas Heijne om daarover schriftelijk zijn ongenoegen over te uiten in zijn column bij de NRC.

Uit niets blijkt dat Heijne geluisterd heeft naar de discussie bij CrossTalk of iets opgestoken heeft van de inhoud van diens essay, het volstaat om de oud-hoogleraar en oud- correspondent van dezelfde krant waar hij voor werkt, te veroordelen vanwege zijn optreden bij een eh... propagandazender.

En dat is jammer want van Wolferen's essay handelt over het begrip 'Atlantisme'. Hij waagt het om kritiek te uiten op het geloof, de dogmatische religie, die voorschrijft dat het transatlantisch huwelijk met Amerika heilig is, terwijl alles erop wijst – de afluisterschandalen, de 'fuck the EU' uitspraak, het aansturen op een militaire confrontatie, de onnodige en onnuttige sancties waarvoor Europa, niet de VS, de prijs betaald – dat de liefde eenzijdig is. Wat Heijne neerbuigend wegzet als van Wolferen's 'Amerika obsessie' (daarmee het platgetreden 'anti-amerikanisme' vermijdend), is niets ander dan een dissident geluid, de oppositie. En ondanks dat van Wolferen in zijn mening niet alleen staat, zoals dit artikel van John J. Mearsheimer ”Why the Ukraine Crisis Is the West’s Fault" aantoont, blijven deze dissidente geluiden zeldzaam en is dat des te meer reden om er eens aandacht aan te schenken. En het niet blindelings te degraderen tot irrationeel 'geschreeuw', behalve als je dat met rationele argumenten onderbouwd. Dat lijkt me wel zo fair. 

Heijne erkent wel heel rationeel dat er in Nederland zich een kloof aan het vormen is waar het de meningen betreft over de crisis in Oekraïne. Hij erkent ook dat er meer kanten zijn om tegen de zaak aan te kijken. Dat lijkt heel gebalanceerd, neutraal en bruggenbouwend. Totdat hij plots een tijger uit de hoge hoed tovert: Een agressieve tijger, die hoe dan ook een gevaarlijke tijger blijft, of je hem nu prikt of niet. Raad eens wie in deze metafoor de tijger is, in de ogen van Bas Heijne?
Yep, 'de Beer' is de tijger. 

Niet de NAVO, die toch echt de agressor is door steeds verder richting de Russische grens op te trekken. Ondanks de plechtige belofte dat niet te doen.

Niet de EU en de VS, met de 5 miljard ondersteuning aan een uiteindelijk, gewelddadige revolutie, niet de nep NGO's als USAID, NED, Freedom House en zo'n dertigtal andere westerse donorprogramma's waaronder het Open Society Institute van beursmakelaar George Soros die hebben aangezet tot een gewelddadige revolutie en een voorspelbare burgeroorlog en als klap op de vuurpijl de dood van 196 Nederlanders aan boord van vlucht MH17.

Nee, het is de Russische Beer die voor het gevaar zorgt.

Omdat iedereen dat zegt. In koor. Bas Heijne zit zelf ook in dat koor en wie niet hetzelfde liedje meezingt is een pietsie gek. Propaganda,  dat is iets voor die malle Ruskie's, daar doen wij niet aan. RT is een Russische propagandazender en CNN een betrouwbare nieuwsbron die alléén tijdens de aanloop naar de Irak oorlog – tijdelijk – er even naast zat... 

Irak 'all over again?' Bas Heijne ziet Nederland 'verdeeld volgens de scherpe scheidslijnen van de Irak-oorlog'.
Ja maar, wacht even.
Hadden de critici, de minderheid, dezelfde dissidenten van toen dan niet gelijk? Was het niet CNN en de al even volgzame vaderlandse media die de oorlogspropaganda over ons uitgoten en ons voorlogen over de mogelijke dreiging van Saddam's massavernietigingswapens? Heeft hij een ander onderzoeksrapport voor zich liggen dan die wij allemaal hebben kunnen lezen; het rapport van de commissie Davids waarin de houding van de Nederland t.a.v. de Irak-oorlog scherp veroordeeld werd? Met andere woorden; hebben wij niet alle redenen om wantrouwig te zijn als het op Amerikaanse bewijzen aankomt die een oorlog zouden kunnen veroorzaken? 

"Tragisch dat zo’n intelligente man zo verblind is geraakt door zijn Amerika-obsessie. Die harde kritiek sneed hout tijdens de Irak-oorlog, maar ze is nu zelf verhard tot ideologie.”

Opnieuw, wacht even. De leugens die ons verteld werden, de leugens die ons in een misdadige oorlog gestort hebben, een oorlog die aan een miljoen mensen het leven heeft gekost, anderhalf miljoen ontheemden, die een aanhoudende burgeroorlog heeft veroorzaakt. De kritiek daarop – die moeten we vergeten? “Get over it already”, “Der Krieg, das war damals”, “Doorlopen, niets te zien”. Stel je voor dat je blijft aandringen op berechting van (oorlogs)misdaden, sancties opleggen aan media die zich willens en wetens en aantoonbaar schuldig hebben gemaakt aan oorlogshitserij, eerlijke processen voor verdachten, i.p.v. liquidaties – is dat een ideologie? Een functionerende rechtsstaat willen, een staat waarin misdaden bestraft worden, is dat een soort van misplaatste ideologie? 

Of is het niet eerder zo dat het Bas Heijne zelf is die dingen door elkaar haalt omdat hij zozeer verhard is geraakt door de vele mensenrechtenschendingen in Rusland, liquidaties van journalisten en activisten, de homohaat en Poetins anti-homo wet, de arrestatie van Greenpeace activisten en ga zo maar door, dat het voor hem haast vanzelfsprekend is dat zo'n plebejer ook wel schuldig moet zijn aan de ramp met de MH17. Daar lijkt het wel op als je dit emotionele artikel van zijn hand terugleest waarin

Poetin'schuld als buiten kijf lijkt te staat en dat een lynchmob gehalte heeft dat kan tippen aan de 'Moordenaars' kop van de Telegraaf.

Heijne kan het moeilijk verwerken dat de strijdlustige taal ineens zoveel minder lijkt te zijn; die moed ineens, zoveel principes, zoveel eenheid , hij lijkt zich met enige weemoed af te vragen waar het mis ging: Waarom toch werd de fittie in de kiem gesmoord? Als of er met een regelrechte oorlog over de rug van Oekraïne, terreinwinst te behalen zou zijn geweest op het gebied van mensenrechten en homo-acceptatie. Over realiteitszin gesproken. 

Het is een misvatting dat het om een strijd tussen ideologieën gaat. Daar is geen sprake van, het Rusland van vandaag is een feodaal geleid gangsterimperium, en wij hier in Amerika (america'R'us, zeker na de TTIP) leven in een oligarchie, zoals door Martin Gilens (Princeton) en Benjamin Page (Northwestern) zo overtuigend werd beargumenteerd. (pdf)

Daar zit dus niet zo veel tussen. Veel minder in in ieder geval dan gesuggereerd wordt.

De VS en Rusland zijn geen opponenten maar elkaars concurrenten. De bevrijding van Oekraïne is niets meer dan een 'corporate take over' een gewelddadig zakengeschil tussen rivaliserende boevenbendes. Idealisme heeft er geen zak mee te maken.

De hele zaak is inmiddels al zo rampzalig uit de hand gelopen dat het beste wat er nog uit te halen is, geen Derde Wereldoorlog is. En in die sfeer kan ik wel begrijpen als Harry van Bommel zo'n uitglijder maakt met zijn 'landverrader' verwijt richting Jacques Monasch. Dat kan met een 'sorry' opgelost worden. Dat is peanuts vergeleken met de schade die aangericht wordt door oorlogshitsers die willens en wetens op een confrontatie aansturen. Die zijn er na afloop van de Irak oorlog al veel te gemakkelijk van af gekomen. Dat mag geen tweede keer gebeuren.

Dit werk is valt onder een Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationaal-licentie.