Dit is een vertaling van het Guardian artikel van 17 mei 2016 met de titel 'UN/WHO panel in conflict of interest row over glyphosate cancer risk '
De voorzitter van de JMPR
(de Joint Meeting on Pesticide Residues, een VN panel van deskundigen dat een
inschatting moet maken van de gevolgen voor de volksgezondheid van restanten van pesticiden) is mede-directeur van een wetenschappelijk instituut dat donaties ontvangt van
Monsanto, dat glyfosaat gebruikt.
Een VN wetenschapspanel
dat dinsdag oordeelde dat glyfosaat
'waarschijnlijk niet kankerverwekkend voor mensen' is inmiddels verwikkeld in een bittere ruzie over mogelijke
belangenverstrengeling. Gebleken is dat het instituut waar de
voorzitter van de JMPR aan verbonden
is, een bedrag van zes cijfers heeft ontvangen van Monsanto, dat de
substantie als hoofdbestanddeel gebruikt in zijn Roundup onkruidverdelger.
De voorzitter van
dit panel (bestaande uit leden van de FAO/WHO)
professor Alan Boobis, werkt tevens als
de vice-president van de 'International Life Science Institute' (ILSI) voor
Europa. De co-voorzitter van de sessies was professor Angelo Moretto,
een bestuurslid
van ILSI's 'Health and Environmental Services Institute', en van diens
'Risk21' stuurgroep, waarvan Boobis ook co-voorzitter is.
Alan Boobis reageerde met:
"Mijn rol in ILSI (en twee takken daarvan) is als publieke sector-lid en
voorzitter van hun raad van bestuur, posities die niet worden vergoed. De raden
van bestuur zijn verantwoordelijk voor het toezicht op de organisaties en hun
wetenschappelijke programma's."
Maar het nieuws leidde tot
woedende veroordelingen van groene Europarlementariërs en NGO's, nog eens
versterkt door het feit dat het rapport twee dagen voor een EU-stemming over
verlenging van de glyfosaatvergunning naar buiten werd gebracht. Een vergunning die voor de
industrie een waarde van vele miljarden vertegenwoordigt.
Vito Buonsante, een
advocaat van de ClientEarth groep, zei: "Er is hier duidelijk sprake van een
belangenconflict als de evaluatie van de veiligheid van glyfosaat wordt gedaan door
wetenschappers die rechtstreeks betaald worden door de industrie. Dit onderzoek kan op geen
enkele verantwoorde manier meegenomen worden bij de afweging om glyfosaat goed
te keuren."
Europarlementariër voor
De Groenen/VEA, Bart Staes "De timing van de publicatie van dit rapport door de FAO /
WHO zou als cynisch kunnen worden omschreven, als het niet zo'n schaamteloos politieke en onbehouwen poging was om het EU besluit later deze week over de
toelating van glyfosaat te beïnvloeden.
De WHO zegt van zijn kant
dat de timing van het uitbrengen van het rapport zo dicht voor de EU-beslissing
toeval was, en maanden geleden al gepland was.
Het
debat over glyfosaat,
de meest gebruikte herbicide in de menselijke geschiedenis, is in
Brussel als een bliksemafleider gaan fungeren, vanwege het wijdverbreide gebruik met
gewassen die genetisch gemanipuleerd zijn om het product te weerstaan. Het gebruik
ervan heeft ook geleid tot
meldingen van geassocieerde schade aan de gezondheid,
aangrenzende flora, insecten en dieren.
Het debat over de
wetenschappelijke reputatie van de ILSI kent ook een tumultueus achtergrondverhaal. In
2012 schortte het Europees Parlement de financiering op van de 'Europese Autoriteit
voor voedselveiligheid' (EFSA) gedurende een periode van zes maanden, naar
aanleiding van
een reeks van beschuldigingen van belangenverstrengeling
waarbij ILSI leden in het bestuur van de EFSA en zijn commissies betrokken
waren.
Het geschil leidde tot het
ontslag van de voorzitter van de EFSA raad van bestuur, evenals het
aftreden van Moretto als lid van het EFSA pesticiden panel , wegens het verzwijgen van zijn
banden met de industrie en ILSI. De adviserende functie die Boobis in 2012 bekleedde
bij EFSA werd stopgezet. Toentertijd beschreef ILSI zichzelf als een "belangrijke
partner voor de Europese industrie", maar zegt nu dat het een non-profit organisatie is
die zich laat leiden door wetenschappelijke en milieu overwegingen en dat het
geen lobby voert of beleidsaanbevelingen doet.
Deze beschrijving van de
groep werd bevestigd door Dr Philippe Verger, een ambtenaar van de WHO en
secretaris van het VN-panel over glyfosaat. Hij zei dat ILSI het beste als een
'ontmoetingsplaats' voor wetenschappelijke discussies omschreven kon worden.
Verger vertelde de
Guardian: "ILSI is geen onafhankelijke instantie. Dat is overduidelijk. Private
bedrijven steunen het en de gehele structuur. Maar het doel van ILSI en van de
bedrijven is om een ruimte te creëren voor discussie en interactie tussen de
private en de publieke sector. Het is niet ILSI's bedoeling om zich te richten op een
onderwerpen die van economisch belang zijn voor de individuele bedrijven. Het
is meer een forum."
Op de FAQ site van de WHO staat
dat men, indien er sprake is van een belangenconflict, men deskundigen zal uitsluiten
die 'vormen van economische relaties hebben die hu neutraliteit kunnen
ondermijnen.'
Greenpeace was echter niet
overtuigd. De directeur voor EU-voedselbeleid, Franziska Achterberg, zei: "Zelfs
EFSA - niet bepaald een lichtend voorbeeld als het gaat om de onpartijdigheid - laat wetenschappers die gebonden zijn aan ILSI niet toe aan deskundigenpanels. Elke
beslissing die genomen moet worden voor miljoenen mensen zou gebaseerd moeten zijn
op volledig transparante en onafhankelijke wetenschap die niet gebonden is aan
zakelijke belangen."
Net als bij een EFSA beoordeling dat ook de woede opriep bij milieuactivisten, was de JMPR beslissing gebaseerd
op vertrouwelijke industrie dossiers die niet voor het publiek beschikbaar waren.
Een apart uitgebracht
rapport van vorig jaar door het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek
(IARC) dat uitsluitend gebruik maakte van openbaar beschikbare studies, concludeerde dat
glyfosaat
waarschijnlijk kankerverwekkend was voor de mens. Maar WHO
woordvoerders houden vol dat de twee documenten elkaar niet tegenspreken, en merkt op
dat het IARC een potentieel gevaar identificeerde, terwijl de JMPR het
daaraan verbonden risico trachtte te kwantificeren.
Verger zei: "Elk jaar
evalueren we zo'n 10-30 formules, en ik kan u vertellen dat veel van hen gevaarlijker
en krachtiger zijn dan glyfosaat. We voelen ons een beetje ongemakkelijk omdat
er zoveel belangstelling is voor deze evaluatie alleen maar omdat dit bepaalde
bestrijdingsmiddel wordt gebruikt voor genetisch gemodificeerde gewassen."
*Update* Vooral door toedoen van Frankrijk en Duitsland (gisteren, 19 mei), die niet akkoord gingen met verlenging voor een periode van 9 jaar zoals die nu op tafel lag (was eerst 15 en daarna 10 jaar) is de stemming over de verlenging
voor onbepaalde tijd uitgesteld.
Dit werk valt onder een
Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationaal-licentie.
